ΝΕΟΣ ΓΟΚ : Επενδυτές παρόντες - Λαός απών

Περιβάλλον: Θα ήθελα να συζητήσουμε για τον νέο ΓΟΚ που κατατέθηκε στη Βουλή. Έχω διαβάσει αρκετά πράγματα που γράφτηκαν στις εφημερίδες και στα blogs  και έχω καταλάβει ότι πρόκειται  για ένα τερατούργημα.

Αρχιτέκτονας:  Τερατούργημα για το λαό. Γιατί θα βγουν και κάτι «Επιστήμονες Ειδικοί» στα ΜΜΕ που θα ψάλλουν ύμνους. Θα μιλήσουν για ψηλά κτίρια, για αναβάθμιση του κέντρου των πόλεων, για αύξηση των κοινόχρηστων χώρων, για πράσινη ανάπτυξη, και ότι άλλο μπορείς να φανταστείς. Και ο λαός με την φτώχεια, την δυστυχία, την εξαθλίωση που τον δέρνει, αυτή τη στιγμή δεν ενδιαφέρεται για το θέμα, θα το ακούσει αδιάφορα.

 Περιβάλλον:  Διάβασα την αιτιολογική έκθεση του Νόμου. Χειρότερη δεν έχω διαβάσει. 

Αρχιτέκτονας: Κοίταξε η αιτιολογική έκθεση σήμερα γράφεται γιατί πρέπει να υπάρχει.

 Περιβάλλον: Μα γράφει για επανάχρηση της πολεοδομημένης γης αλλά αυτό που λέει παρακάτω μόνο επανάχρηση δεν είναι. Να σου πω κι άλλα;

Αρχιτέκτονας: Μην κουράζεσαι. Θυμάσαι σε παλαιότερη συζήτησή μας που σου είχα πει ότι τα μεγαλοκατασκευαστικά και μεγαλοϊδιοκτησιακά  συμφέροντα  έχουν τώρα στραφεί σε άλλες «επενδύσεις» όπως «αναβάθμιση υποβαθμισμένων περιοχών, πράσινη ανάπτυξη, κλπ»

Περιβάλλον: Ναι μου το είχες πει στη συζήτηση που κάναμε για την «ημέρα περιβάλλοντος». πέρσι τον Ιούνιο. Μου είχες πει επί λέξει: «οι  πολιτικές επιλογές  δείχνουν ότι στο υπουργείο έχει θρονιαστεί το «περιβάλλον» του κέρδους των μεγαλοϊδιοκτητών και των μεγαλοεργολάβων και αυτό νομοθετεί σύμφωνα με τα συμφέροντά του». Είχες προβλέψει δε ότι για το λόγο αυτό «ετοιμάζουν και ΝΕΟ ΓΟΚ».

Αρχιτέκτονας: Τον ετοίμασαν λοιπόν και τον φέρανε για ψήφιση στη Βουλή. Οι «επενδύσεις» σήμερα πρέπει να έχουν νομοθετική κάλυψη, δεν μπορεί να είναι στον αέρα, πως θα πριμοδοτηθούν, πως θα χρηματοδοτηθούν, πως θα προστατευθούν, χωρίς νομικό πλαίσιο. Το νομικό πλαίσιο  σήμερα πρέπει να κατοχυρώνει  τα δικαιώματα του «επενδυτή», να εξασφαλίζει τα  κέρδη του, να του δίνει μια «εμπλουτισμένη σειρά  επιλογών» στην εφαρμογή της πολεοδομικής πολιτικής. Γι αυτό λοιπόν οι «επενδυτές» μετά από έρευνα αγοράς σ όλη την Ελλάδα, συντάξανε  το «πακέτο επενδύσεων», συντάξανε και τον «Νέο ΓΟΚ» ο οποίος περιλαμβάνει όλα  τα στοιχεία  στήριξης  των «επενδύσεων», τον δώσανε στον Παπακωνσταντίνου και στον Σηφουνάκη να τον φέρουνε στην Βουλή για ψήφιση. 

Περιβάλλον: Μα ο Παπακωνσταντίνου και ο Σηφουνάκης δεν τον φέρανε απλώς για ψήφιση στη Βουλή,  είναι και ένθερμοι υποστηρικτές του Νόμου, ενός Νόμου από τον οποίο λείπει ο λαός, ούτε μια φορά δεν αναφέρεται στο κείμενο της αιτιολογικής έκθεσης.

Αρχιτέκτονας: Όταν στην ζωή σου έχεις φιλοδοξήσει να γίνεις Υπουργός των «επενδυτών» πρέπει να είσαι συνεπής απέναντι στους «επενδυτές», να σέβεσαι το «δόγμα» τους.  Και το «δόγμα των επενδυτών» λέει ότι  «ο λαός πρέπει να προσαρμόζεται  στις ανάγκες του επενδυτή, γιατί αυτό προέχει». Η υποχρέωση να  φροντίσει  την προσαρμογή του λαού  στις ανάγκες του «επενδυτή», δεν ήταν αρμοδιότητα  του Υ.Π.Ε.Κ.Α, ήταν  του Υπουργείου Εργασίας, που την φρόντισε με τον καλύτερο τρόπο. Η λέξη «λαός»  χρησιμοποιείται  όταν εξυπηρετεί κάποιο «επενδυτικό σκοπό». Στην περίπτωση του «Νέου ΓΟΚ» τέτοιος σκοπός δεν υπάρχει, γι αυτό και απαλείφθηκε. 
     

Περιβάλλον: Και που υπάρχει;

Αρχιτέκτονας:  Στις εκλογές χρησιμοποιείται η λέξη λαός γιατί υπάρχει «επενδυτικός σκοπός». Δεν το έχεις ακούσει το σύνθημα «Επένδυσή μας ο λαός»

Περιβάλλον: Κατάλαβα. Αλλά ας έλθουμε στον «Νέο ΓΟΚ». Λέει στην αιτιολογική έκθεση «Η τόσο απαραίτητη σήμερα επανάχρηση της πολεοδομημένης γης και αντικατάσταση κτηρίων σε περιοχές των πόλεων με ακατάλληλο και αποσαθρωμένο απόθεμα, με υποβαθμισμένο περιβάλλον ή με πολύ μικρά οικόπεδα και η δημιουργία νέων χώρων πρασίνου και άλλων προτύπων ανάπτυξης, απαιτούν παρέκκλιση από τους γνωστούς ως σήμερα κανόνες.»

  Αρχιτέκτονας:  Περιληπτικά να σου πω τις παρεκκλίσεις.  Σε περιπτώσεις συνένωσης οικοπέδων και σε περιπτώσεις απόσυρσης υφιστάμενων κτιρίων (κατεδάφισης δηλαδή) δίνονται στα νέα κτίρια   επί πλέον «μπόνους» δόμησης, ύψους κ.τ.λ. γιατί όπως λέει :  «Με τη συνένωση οικοπέδων δίνεται η δυνατότητα αναβάθμισης της εικόνας της πόλης και αύξησης των ελεύθερων και κοινόχρηστων χώρων στις πόλεις, προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος, του περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής. Σήμερα στα μικρά οικόπεδα, η άτακτη πολυδιάσπαση των οικοδομικών όγκων οδηγεί σε διασπορά των ακάλυπτων χώρων και σε άναρχη εικόνα πόλης. Στα μεγάλα οικόπεδα οι συνενώσεις επιτρέπουν τη δημιουργία μεγάλων ενιαίων χώρων πρασίνου σημαντικής περιβαλλοντικής αξίας. Με την πρόταση δίνεται η δυνατότητα αναμόρφωσης ολόκληρων περιοχών  και εφαρμογής νέων προτύπων ανάπτυξης»  

Περιβάλλον: Μπορείς να μου πεις τι σημαίνει αυτό για την Αθήνα;

  Αρχιτέκτονας:  Πρέπει να ξέρεις  ότι η πόλη διαβάζεται. Η άρχουσα τάξη που διοικεί τον τόπο καθορίζει σύμφωνα με τα κοινωνικό-οικονομικό-πολιτικά της συμφέροντα την μορφή της πόλης. Αυτή καθορίζει την κατανομή των τάξεων στον αστικό χώρο. Αυτή καθορίζει την ανακατανομή των τάξεων στον αστικό χώρο όταν έχει κέρδος από αυτή τη μετακίνηση. Αυτή υποβαθμίζει ή αναβαθμίζει συγκεκριμένες περιοχές για να  εξυπηρετήσει τα  συμφέροντά της. Λοιπόν στην Αθήνα σήμερα και ιδίως σε περιοχές γύρω από το κέντρο θέλει να προχωρήσει στην αντικατάσταση των υφιστάμενων κτιρίων. Και αυτό το περνά σαν αναγκαιότητα για την αναβάθμιση της πολεοδομημένης γης. Ας δούμε όμως πως έγινε η υποβάθμιση. Θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε αρκετά πράγματα.  

Οι περιοχές αυτές υποβαθμίστηκαν συστηματικά από τα τέλη της δεκαετίας του 80 και μετά, αφού μεγάλο τμήμα  της μεσαίας και μικροαστικής τάξης που κατοικούσε στις περιοχές αυτές, μετακινήθηκε σε περιοχές νέες, χωρίς νέφος, σε καλύτερες συνθήκες περιβάλλοντος. Αν θυμάσαι τότε κάθε μέρα είχαμε δελτίο νέφους, που σκέπαζε συγκεκριμένες περιοχές της Αθήνας, και δελτίο περιοχών με υψηλούς ρύπους. Καλλιεργήθηκε δε η πεποίθηση ότι πρέπει να φύγουμε από το κέντρο, να σώσουμε τα παιδιά μας από το νέφος, και κάποιοι που φωνάζανε να μείνουμε να διεκδικήσουμε το δικαίωμά μας  για «πόλη χωρίς νέφος» θεωρήθηκαν γραφικοί. Θυμάσαι εκείνο του Τρίτση τότε «το νέφος είναι πολιτικό», ξέρεις τι εννοούσε; Εννοούσε ότι το «νέφος είναι πολιτική επιλογή να μείνει μέχρι να γίνει η απαραίτητη μετακίνηση πληθυσμού από το κέντρο στα προάστια, όπου τα μεγάλα κατασκευαστικά και ιδιοκτησιακά συμφέροντα είχαν δημιουργήσει τις περιοχές κέρδους». Και το κίνημα της φυγής από το κέντρο ενισχύθηκε με  διαφήμιση για φθηνά στεγαστικά δάνεια,  διαφήμιση της μεζονέτας, διαφήμιση των ημιυπαίθριων, διαφήμιση  των περιοχών που εξασφάλιζαν ανάλογη  «κοινωνική θέση» (βόρεια, νότια ,ανατολικά, δυτικά προάστια). Καλλιεργήθηκε   ο «ψευτοαριστοκρατισμός» και  περιφρονήθηκε η παραγωγική εργασία, απαξιώθηκε  η  χειρονακτική, ενισχύθηκε ο παρασιτισμός και η θεσιθηρία. Η  άρχουσα τάξη συνέταξε  προγράμματα  με  τρόπους κατάκτησης κοινωνικής θέσης, δημιούργησε πρότυπα  μιμητισμού, επιβράβευσε τον παρασιτισμό και την θεσιθηρία. Οι περιοχές που εγκαταλείφθηκαν, απαξιώθηκαν από την τάξη που μετακόμισε, ήταν το «φτωχό παρελθόν», και ως απαξιωμένες διατέθηκαν σε φτωχότερα  οικονομικά στρώματα της κοινωνίας και σε οικονομικούς μετανάστες, αφού αναβαθμίστηκε το τίμημα της πώλησης ή του ενοικίου, διότι δημιουργήθηκε αύξηση της ζήτησης από συγκεκριμένα στρώματα της κοινωνίας τα οποία πάντα πληρώνουν ακριβά την γκετοποίηση τους. Και μαζί με τους κατοίκους φύγανε από το κέντρο και οι επιχειρήσεις που έπρεπε να έχουν το λεγόμενο «image» και μεταφέρθηκαν σε νέα κτίρια, όπου το Κράτος φρόντισε με την μεταφορά του Συντελεστή δόμησης, να το αποκτήσουν.

 Η μετακίνηση του πληθυσμού από το κέντρο της Αθήνας στα προάστια έγινε, το κέρδος που είχε υπολογιστεί πραγματοποιήθηκε. Τα  δελτία ειδήσεων σταμάτησαν να ασχολούνται με το «νέφος της Αθήνας» που εξαφανίστηκε δια μαγείας. Αυτή είναι η πρώτη φάση.

 Ο δεύτερος  κύκλος  ξεκινάει από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, αμέσως μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες. Τότε γίνεται με περισσότερη ένταση η υποβάθμιση των περιοχών αυτών, αρχίζει να πραγματοποιείται το απαραίτητο υπόβαθρο που θα εξασφάλιζε την πραγματοποίηση του σχεδίου «υποβάθμιση τώρα και αναβάθμιση στο μέλλον».

 Η πρώτη υποβάθμιση, όπως είδαμε έγινε με την εγκατάσταση στις περιοχές αυτές στρωμάτων της κοινωνίας, που τροφοδότησαν  την προσφορά της «μαύρης εργασίας» δηλαδή της φθηνής και ανασφάλιστης εργασίας. Τα στρώματα αυτά της κοινωνίας επιβιώνουν μέσα σε συνθήκες ανασφάλειας, φόβου, υποταγής, δεν συμμετέχουν,  δεν διεκδικούν. Οι συνθήκες επιβίωσης που επιβάλλει η «μαύρη εργασία» προκαλεί  την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. «Στις περιοχές που θέλουν να υποβαθμίσουν για να τις αναβαθμίσουν,  μετακινούνται  σταδιακά»  όπως λέει και  ο Μanuel Castells  «όλα εκείνα τα στοιχεία και οι δραστηριότητες  που υποβαθμίζουν επί πλέον τον ήδη υποβαθμισμένο  αστικό χώρο, πόρνες, προαγωγοί, χαφιέδες, προστάτες κάθε είδους, ναρκομανείς, βαποράκια κλπ». Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται πίεση, και οι κάτοικοι υποχρεώνονται ή να φύγουν από την περιοχή ή να μείνουν αλλά να  ζουν σε ένα περιβάλλον μεγαλύτερου  φόβου, μεγαλύτερης ανασφάλειας, πλήρους υποταγής . Υποβαθμίζονται ραγδαία όλες οι λειτουργίες της περιοχής, σχολεία, δρόμοι, πεζοδρόμια, χώροι πρασίνου, παιδικές χαρές, αποκομιδή σκουπιδιών, κλπ. Οι τιμές των ακινήτων πέφτουν, οι ιδιοκτήτες ψάχνουν τρόπους να τα ξεφορτωθούν. Και τότε εμφανίζονται οι αγοραστές που πληρώνουν λίγα, αλλά μετρητά. Οι νέοι αγοραστές υποβαθμίζουν εκ νέου τις ιδιοκτησίες τους  πάντα όμως με κέρδος από την υποβάθμιση όπως π.χ.  η ενοικίαση  των ακινήτων  στα τμήματα εκείνα των μεταναστών που υφίστανται την πιο σκληρή εκμετάλλευση, που δεν έχουν χαρτιά, που πληρώνουν ακριβό ενοίκιο όχι για κάποιο δωμάτιο κατοικίας  αλλά για το κρεβάτι στο δωμάτιο.     

Η Πολιτεία  από την μεριά της, κάνοντας το «καθήκον» της ενημερώνει τους Πολίτες για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν στις περιοχές αυτές, συστήνει να αποφεύγονται, λυπάται που περιοχές της Αθήνας με τέτοια ιστορία κατάντησαν έτσι,  αναρωτιέται «δεν υπάρχουν τρόποι να εξυγιανθούν  αυτές οι περιοχές, να μπορεί ο Αθηναίος να τις επισκέπτεται χωρίς φόβο;». Και για χρόνια δεν βρίσκει τρόπους αντιμετώπισης «της θλιβερής αυτής κατάστασης», αλλά  βρίσκει τρόπους να μην ακούγονται οι διαμαρτυρίες των κατοίκων, να συκοφαντούνται οι πρωτοβουλίες τους για την καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσής τους. Τροφοδοτούνται  και καλλιεργούνται φαινόμενα ρατσισμού, κοινωνικής αντιπαλότητας, εγκληματικής συμπεριφοράς κ.α.

 Αυτό είναι το πρόγραμμα εντατικοποίησης της υποβάθμισης, και στην Αθήνα εφαρμόστηκε με ακρίβεια.   

Έτσι έχουμε σήμερα περιοχές της πόλης υποβαθμισμένες, που έχουν όλα τα χαρακτηριστικά που αναφέρει η αιτιολογική έκθεση. Και η Πολιτεία που πάντα ήθελε να λύσει το πρόβλημα νομοθετεί   « Νέο ΓΟΚ» για να  το αντιμετωπίσει, και δίνει κίνητρα σε όσους θέλουν να επενδύσουν στην «αναβάθμιση» του κέντρου της Αθήνας. Με την αναβάθμιση του κέντρου της Αθήνας, λέει  θα ωφεληθεί το δημόσιο συμφέρον, το περιβάλλον και η ποιότητα ζωής. Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι και ας δούμε το γιατί:  

Από την υποβάθμιση : Ωφελήθηκε  το συμφέρον των  «επενδυτών» να  αγοράσουν κτίρια και οικόπεδα στην περιοχή του κέντρου της Αθήνας, σε τιμές υποβαθμισμένες, «κοψοχρονιά» όπως λέμε στη γλώσσα μας.  Ένας έλεγχος  στο ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής θα μας πείσει. Ωφελήθηκαν τα κέρδη των «επενδυτών», με την τεχνητή «έλλειψη ελέγχου» σε όλη τη διάρκεια της υποβάθμισης. Ένας έλεγχος στην σημερινή σύνθεση  του πληθυσμού θα μας πείσει. Εξασφάλισε όμως και κάτι πολύ σημαντικό, απαραίτητο στην «προπαγανδιστική πολιτική της άρχουσας τάξης»: η «σύνθεση του πληθυσμού»  σήμερα να έχει εκείνα τα στοιχεία που πρέπει ώστε η «απομάκρυνση τους» από την περιοχή να μην δημιουργήσει κοινωνικές εκρήξεις μεγάλης έκτασης, αλλά τοπικού χαρακτήρα. Θα δοθεί έμφαση στην εκκαθάριση της περιοχής από τα «κακοποιά στοιχεία», η οποία θα γίνει από τα κρατικά σώματα ασφαλείας, θα το φωνάζουν καθημερινά τα ΜΜΕ με εικόνες επιλεγμένες, θα αγνοηθούν ή θα συκοφαντηθούν  πλήρως όσοι  κάτοικοι  θα διαμαρτύρονται. Οι τρόποι συκοφάντησης πολλοί.  

Από την αναβάθμιση : Ωφελείται σήμερα  τα συμφέρον των «επενδυτών» από την νομοθετημένη  σήμερα «φθηνή αγορά εργασίας». Ωφελείται  από την  μεγαλύτερη δυνατή εκμετάλλευση δόμησης της γης. Ωφελείται από  την πριμοδότηση της «κατασκευής» με προγράμματα «επιδότησης πράσινων κτιρίων» κ.α. Εξασφαλίζει  με τα «ψηλά κτίρια» την απαραίτητη αύξηση των κοινόχρηστων χώρων, για να εξασφαλίσει την υψηλή προστασία της περιοχής από τις δυνάμεις ασφαλείας, και να διευκολύνει την καταστολή. Και όταν μιλάμε για καταστολή εννοούμε την καταστολή των λαϊκών διαδηλώσεων, το κάγκελο ασφαλείας θα προβλέπεται στην οικοδομική άδεια. Εξασφαλίζει αφού τους χαρακτήρισε «κοινόχρηστους» το «για ποιόν» δεν μας το λέει, αλλά όλοι το καταλαβαίνουμε, να επιβαρυνθεί το Κράτος τα έξοδα της «διαμόρφωσης και συντήρησης» των  χώρων αυτών. Εξασφαλίζει την αύξηση των ελεύθερων χώρων. Αυτό το τελευταίο το περνά έτσι γενικά και αόριστα, γιατί υποψιάζομαι ότι η αύξηση των ελεύθερων χώρων θα γίνει με τα χρήματα που εισέπραξε από την «τακτοποίηση του Ν3843/2010». Θυμάσαι τότε που σου είχα πει ότι το «ειδικό πρόστιμο για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος» θα διατεθεί για «αποκατάσταση  άλλου περιβάλλοντος», νομίζω ότι ήρθε η ώρα  που θα δούμε  «ποιο περιβάλλον» εννοούσε τότε ο νόμος.

Και το Υπουργείο πανηγυρίζει λέγοντας ότι : Με την πρόταση δίνεται η δυνατότητα αναμόρφωσης ολόκληρων περιοχών  και εφαρμογής νέων προτύπων ανάπτυξης.  

Στο βωμό όμως της αναμόρφωσης της περιοχής θυσιάστηκαν τα  δικαιώματα του λαού της περιοχής, θυσιάστηκε η περιουσία  του λαού στην περιοχή, και τώρα θα θυσιαστεί και ο ίδιος ο λαός της περιοχής. Αυτές τις θυσίες απαίτησαν οι «επενδυτές» και το Υπουργείο τις ικανοποίησε με μεγάλη χαρά, απέδειξε στους «επενδυτές» ότι είναι «πιστό στο δόγμα τους», πήρε τα συγχαρητήριά τους, οι Υπουργοί  ανακηρύχτηκαν «άξια τέκνα των επενδυτών» και γι αυτό πανηγυρίζουν.     

Περιβάλλον : Τώρα κατάλαβα, γιατί λείπει η λέξη λαός από την αιτιολογική έκθεση.