Δεκέμβρης 1943- Δεκέμβρης 2013:ΕΒΔΟΜΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΛΗΝΟΥ

Αναδημοσίευση από το blog  Αρχείο Κ.Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ  http://www.arxeiokdsotiriou.blogspot.gr/

Ο μεγάλος του Έθνους δάσκαλος Δημήτρης Γληνός

Του Παιδαγωγού Κ. Δ. Σωτηρίου

Ομιλία μου στα είκοσι χρόνια έπειτα από το θάνατό του

22 Μαρτίου 1964 – στο θέατρο «Κεντρικόν»*

*Η ομιλία αυτή δημοσιεύτηκε απ’ ότι γνωρίζω

 στο περιοδικό «Επιθεώρηση  Τέχνης» 

 Εδώ δημοσιεύεται το χειρόγραφο κείμενο  

Η ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ- pdf
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ-pdf
ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ -pdf

ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ-pdf

"ΑΥΓΗ"
22/3/1964

"ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" 22-3-1964  

Κυρίες και Κύριοι

 Το Δημήτρη Γληνό, το μεγάλο του Έθνους δάσκαλο, τον πρωτογνώρισα στα 1912 Διευθυντή στο Διδασκαλείο της Μέσης Παιδείας. Βαθιά χαραγμένη μέσα μου και πάντα ζωντανή η πρώτη μου εντύπωση. Ένιωσα, μαθητής τότε κι εγώ μαζί με τόσους άλλους μαθητές του, να μας μαγνητίζει, να μας υψώνει, να μας δείχνει, φωτισμένο με το αχτιδοβόλο πολυεδρικό μυαλό του, το δρόμο προς την αλήθεια και την πρόοδο, και να μας σπρώχνει στη γόνιμη δημιουργική δράση.

Και θεωρούσε γόνιμη δημιουργική δράση μια μόνο: την ανυστερόβουλη σ’ όλους τους τομείς δράση για το καλό του λαού. Και αληθινή πρόοδο, την πρόοδο, που ανοίγει το δρόμο για την υλική και πνευματική ανύψωση του λαού, για την ευτυχία του. «Το λαό πρέπει ν’ ανεβάσουμε» δίδασκε σ’ όλη του τη ζωή «γι’ αυτόν πρέπει να δουλεύουμε». Όπλο στο σκληρό αυτό αγώνα η επιστήμη. Με την επιστήμη σκίζει ο άνθρωπος τα σκοτάδια, με το φως της ξεδιαλύνει τα μυστήρια και γίνεται κυρίαρχος επάνω στη γη.

Ο Δημήτρης Γληνός δεν ήταν ρομαντικός οραματιστής. Ήταν ο βαθυστόχαστος της ζωής και της κοινωνίας ερευνητής. Έσκυβε συμπονετικά ν’ ακούσει τον πόνο, την αγωνία και τις λαχτάρες του λαού, και αγωνιζόταν, ακατάβλητος αγωνιστής, ιεροφάντης της αλήθειας, για το λυτρωμό του λαού. Βαθιά η πίστη του στην αξία της ζωής και του ανθρώπου. Ακλόνητη η ρεαλιστική του αισιοδοξία. Ιδανικό του η ευτυχία των λαών επάνω στη γη. Ηρωική η προσπάθειά του να υψώνεται και να υψώνει και τους άλλους στο γνήσιο ανθρωπισμό. Έγινε ο φωτεινός του λαού και της νεολαίας  ο οδηγητής, ο αναμορφωτής, ο μεγάλος του Έθνους δάσκαλος.

Άξιο παιδί του λαού αγάπησε με πάθος το λαό, και αγαπήθηκε βαθιά. Μα και άλλο τόσο μισήθηκε από τους εχθρούς του λαού. Καυτηρίαζε και χτυπούσε τους εκμεταλλευτές, και τους πολύμορφους στον πνευματικό τομέα υποταχτικούς των καθώς και τα αργυρώνητα όργανά τους. Τίποτε δεν τον φόβιζε. Ούτε η συκοφαντία, ούτε ο διωγμός, ούτε η φυλάκιση, ούτε η εξορία. Ήξερε, μας το λέει ο ίδιος, πως «ο δρόμος της αλήθειας είναι ο δρόμος του Γολγοθά»[1]. Μ’ ολύμπια γαλήνη τα αντιμετώπιζε όλα, πιστός στην εσωτερική φωνή του χρέους. Καμιά λιγοψυχία. «Ευτυχισμένος ο άνθρωπος, που ζει και πεθαίνει για ένα μεγάλο ιδανικό»[2] δίδασκε, δεσμώτης, στην Ακροναυπλία. Και σ’ ένα γράμμα του από την Ανάφη, εξόριστος, γράφει : «Για ένα υψηλό σκοπό ο αγώνας είναι η χαρά, και ο θάνατος για τέτοιον αγώνα, μεθύσι και χαρά»[3]. Και όταν πλάκωσε η μαύρη σκλαβιά, και ο βάρβαρος φασίστας μόλυνε τα ιερά χώματα της πατρίδας μας, πρώτος ανάμεσα στους πρώτους μπήκε μπροστά στον πονεμένο λαό. Αγωνίστηκε παλικαρίσια μαζί του, και έπεσε στις 24 του Δεκέμβρη 1943, στις επάλξεις του λαολυτρωτικού αγώνα με το νικητήριο παιάνα στο στόμα του και με μεγαλόπρεπο όραμα επάνω στην επιθανάτια κλίνη του, την τελική νίκη του λαού.

**

Πλούσια, γόνιμη, δημιουργική και η λαοϋψωτική εκπαιδευτική δράση του Γληνού. Αυτήν θα προσπαθήσω, Κυρίες και Κύριοι, να παρουσιάσω στη σημερινή σύντομη ομιλία μου. Σκοπός μου, να αξιολογηθεί το παιδαγωγικό έργο του Γληνού, και να φωτιστεί μία από τις σπουδαιότερες πλευρές της προσωπικότητάς του.

Τρία στάδια μπορούμε να ξεχωρίσουμε στο ορμητικό μα και βασανιστικό ξετύλιγμα της εκπαιδευτικής του δράσης. Προοδευτικός φιλελεύθερος παιδαγωγός στο πρώτο στάδιο, στην πρώτη περίοδο, ριζοσπάστης με ολοένα και μεγαλύτερη στροφή προς τα αριστερά  στη δεύτερη, σοσιαλιστής παιδαγωγός, αρχηγός του κοινωνικού δημοτικισμού και μεγάλος του Έθνους δάσκαλος στην Τρίτη περίοδο.

Πρώτη περίοδος 1911-1920

Στη δεκαετία αυτή εντατική και αδιάκοπη η προσπάθεια του Γληνού να εφαρμοστεί η προοδευτική αστική γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Ο Γληνός εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το καλοκαίρι του 1911. Από την πρώτη στιγμή μπαίνει στον «Εκπαιδευτικό Όμιλο» και με την πλούσια δραστηριότητά του, υψώνεται σε ηγετικό στέλεχός του. Στενοί τότε συνεργάτες του ο γλωσσολόγος Μανώλης Τριανταφυλλίδης και ο παιδαγωγός Αλέκος Δελμούζος. Η εκπαιδευτική δράση του Γληνού στη δεκαετία αυτή συγκεντρώνεται και κορυφώνεται στ’ ακόλουθα τρία σημεία.

α! Τα εκπαιδευτικά νομοσχέδια του 1913. Η πανίσχυρη τότε Κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου έχει υποσχεθεί να ανορθώσει και την παιδεία. Ο Υπουργός της Παιδείας Γιάννης Τσιριμώκος έχει την ευγενή φιλοδοξία να γίνει ο μεταρρυθμιστής στο εκπαιδευτικό σύστημα. Καλεί σύμβουλό του το Γληνό και τελικά του αναθέτει να συντάξει τα εκπαιδευτικά νομοσχέδια. Ο Γληνός, νεότατος τότε, μόλις 31 χρονών δίνει την πρώτη μορφή στα νομοσχέδια και γράφει τη γενική εισηγητική έκθεση.

Ο Γληνός πίστευε, πως η αστική τάξη, αφού με το λαϊκό κίνημα στο Γουδί, το 1909, λυτρώθηκε από τα ντόπια φεουδαρχικά στοιχεία, από την πιεστική κηδεμονία τους, τώρα που πήρε την εξουσία στα χέρια της, θα πραγματοποιούσε την αστική δημοκρατική αλλαγή. Πρέπει να περάσουνε 15 ολόκληρα χρόνια, και να ζήσει ο Γληνός αλλεπάλληλες τραγικές διαψεύσεις, για να διαπιστώσει, πως η αστική τάξη, για να κρατήσει την εξουσία, αναγκάστηκε να σταματήσει την προοδευτική πορεία της, έπειτα από τα πρώτα της βήματα, και πέρασε στην αντίδραση.

Άμεση συνέπεια από την πίστη, που είχε ο Γληνός στην προοδευτικότητα της αστικής τάξης, είναι η συνειδητή και επίμονη προσπάθεια, σ’ όλη την πρώτη περίοδο -1911 ως 1920- να πραγματοποιηθεί η γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση από την αστική τάξη. Γι αυτό και προχώρησε με αφοσίωση, θα έλεγα, στο Κόμμα των Φιλελευθέρων. Επάνω λοιπόν σ’ αυτό το κοινωνικό βάθρο τοποθετεί την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με τα νομοσχέδια του 1913. Βασικός  στόχος να συγχρονιστεί η παιδεία, για να ικανοποιεί τις βασικές ανάγκες της κοινωνίας. Πέντε είναι οι σπουδαιότερες εκπαιδευτικές θέσεις και πέντε τα αντίστοιχα αιτήματα:

1. Το τετράχρονο τότε και ολότελα παραμελημένο δημοτικό σχολείο δεν εξυπηρετεί το λαό. Ο αναλφαβητισμός και η αγραμματοσύνη θριαμβεύουν. Το δημοτικό σχολείο για να ανταποκριθεί στον προορισμό του, πρέπει να γίνει εξάχρονο υποχρεωτικό και ενιαίο για όλα τα Ελληνόπουλα, ακόμη και για όσα θα προχωρήσουνε στη μέση παιδεία, με συγχρονισμένο για τις ανάγκες του λαού πρόγραμμα.

 2. Βαθειά πληγή στην παιδεία μας ο ψευτοκλασικισμός με τη μοιρολατρική προγονοπληξία. Στη θέση του να καλλιεργήσουμε το γνήσιο ανθρωπισμό με βάση το αρχαίο κλασικό πνεύμα και με μέθοδο το δημιουργικό ιστορισμό.

3. Η μέση παιδεία, μονόπλευρη, με μοναδικό τύπο σχολείου το τετράχρονο κλασικό γυμνάσιο και την προβαθμίδα του, το τρίχρονο Ελληνικό σχολείο, δεν εξυπηρετεί την μεσαία και μικροαστική τάξη. Ανάγκη η μέση παιδεία βασισμένη στο εξάχρονο δημοτικό σχολείο, εξάχρονη κι αυτή, να γίνει πολύπλευρη και να διακλαδιστεί στα τέσσερα τελευταία χρόνια.

4. Εξαθλιωμένος, ακατάρτιστος και αμόρφωτος ο λειτουργός της παιδείας. Εθνική ανάγκη να υψωθεί κοινωνικά και να καταρτιστεί επιστημονικά για το μεγάλο του έργο.

5. Αυταρχική, καταπιεστική, φαυλοκρατική η διοίκηση της παιδείας. Οι λειτουργοί της παιδείας χωρίς καμιά μονιμότητα, σκύβουνε το κεφάλι τους μπροστά στον κομματάρχη. Απαραίτητο να λυτρωθούν οι λειτουργοί της παιδείας από τη συναλλαγή και την κομματική υποδούλωση.

Τα εκπαιδευτικά νομοσχέδια συνάντησαν λυσσασμένη αντίδραση ακόμη και από σημαντικά στελέχη του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Η Κυβέρνηση Βενιζέλου υποχώρησε μπροστά στην αντίδραση και τα εγκατέλειψε «δι ευθετώτερον χρόνον».

Ας σταματήσουμε μια στιγμή. Πενήντα χρόνια πέρασαν από τότε και τα σπουδαιότερα από τα πέντε αυτά αιτήματα δεν ικανοποιήθηκαν ακόμη. Η αστική τάξη, στο βάθος αντιδραστική δε θέλησε να πραγματοποιήσει την προοδευτική αστική γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Θα την πραγματοποιήσει η σημερινή Κυβέρνηση; Και θα είναι πραγματικά προοδευτική, όπως υπόσχεται; Ας το ευχηθούμε.

β! Η παιδαγωγική δράση του Γληνού στη δεκαετία 1911-1920 κορυφώνεται στο Διδασκαλείο της Μέσης Παιδείας. Διορίστηκε Διευθυντής το Σεπτέμβριο του 1912. Η δράση του πλούσια και στην ουσία προοδευτική. Η διδασκαλεία του αληθινή μυσταγωγία. Ο Γληνός ανοίγει καινούργιους ορίζοντες στους μετεκπαιδευόμενους λειτουργούς της μέσης παιδείας. Κρίνει το καθιερωμένο, το ερβαρτιανό, παιδαγωγικό σύστημα, ξεσκεπάζει με το φως της σύγχρονης ψυχολογίας τα βασικά ελαττώματά του, και αναλύει με επιστημονική διεισδυτικότητα τον κοινωνικό παράγοντα της αγωγής. Καινούργιος αέρας φύσηξε. Το έργο του λειτουργού της παιδείας φωτίζεται, υψώνεται. Η επίδραση, που ασκεί ο Γληνός στους συνάδελφους μαθητές του καταπληχτική. Η πολύπλευρη καθολική και βαθειά μόρφωσή του αχτινοβολεί. Η φήμη του απλώνεται. Δημιουργεί αφοσιωμένους φίλους και φανατικούς οπαδούς. Δημιουργεί «σχολή» και προετοιμάζει τους μελλοντικούς συνεργάτες του.

Η γλωσσοεκπαιδευτική αντίδραση αναταράσσεται και ετοιμάζει τη φαρέτρα της. Και όταν η Κυβέρνηση Βενιζέλου έπεσε το Φλεβάρη του 1915, ξεσπάει η επίθεση εναντίον του με όπλο τη συκοφαντία. Τον κατηγορούνε πως έβρισε τον βασιλιά. Ο Γληνός γίνεται ανεπιθύμητος στη νέα Κυβέρνηση. Το κίνημα του Βενιζέλου επιταχύνει την απομάκρυνση του Γληνού από το Διδασκαλείο. Το γόνιμο παιδαγωγικό του έργο ανατρέπεται. Ριζώνει όμως στην ψυχή των μαθητών και φίλων του.

γ! Γενικός Γραμματέας στο Υπουργείο της παιδείας. Στα Νοεμβριανά (1916) ο Γληνός φυλακίζεται από την Κυβέρνηση των «επιστράτων». Έπειτα από την αποφυλάκισή του προσχωρεί στο κίνημα και φεύγει στη Θεσσαλονίκη, όπου τον είχε καλέσει ο Βενιζέλος. Γίνεται Πρόεδρος του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου. Και όταν η επαναστατική Κυβέρνηση Βενιζέλου κατεβαίνει στην Αθήνα, ο Γληνός τοποθετείται Γενικός Γραμματέας στο Υπουργείο της Παιδείας.

Στόχος του πάλι η προοδευτική  αστική γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Πιστεύει απόλυτα, πως ο επαναστάτης Βενιζέλος αυτή τη φορά θα την πραγματοποιήσει. Πρώτο στάδιο το συγχρονισμένο δημοτικό σχολείο. Το πρωταρχικό που έπρεπε να γίνει ήταν να λυτρωθούνε τα παιδιά από το βραχνά της καθαρεύουσας. Με Νομοθετικό Διάταγμα καθιερώνεται η δημοτική, στις τέσσερεις τάξεις του τετράχρονου δημοτικού σχολείου. Η γλωσσοεκπαιδευτική αντίδραση ξέσπασε. Κινητοποιεί όλες της τις δυνάμεις. Δεσποτάδες, μεγαλόσχημοι καθηγητάδες, πολιτικοί και πατριδοκάπηλοι πολιτικάντηδες εκτοξεύουν ασύστολα τις γνωστές συκοφαντίες. Η πατριδοκαπηλεία, η προγονοπληξία οργιάζουν. Όμως η Κυβέρνηση Βενιζέλου δεν υποχωρεί αυτή τη φορά, και η λαϊκή γλώσσα μπαίνει στο δημοτικό σχολείο.

Μα για να σταθεί η γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση και να συγχρονιστεί το δημοτικό σχολείο χρειάζονταν και άλλα πολλά. Δυό ήσαν τα σπουδαιότερα και τα δυό πραγματοποιήθηκαν με γοργό ρυθμό.

Το πρώτο: Με ειδικά παιδαγωγικά Συνέδρια και με διαφωτιστικά μαθήματα από το Γληνό και τους συνεργάτες του διαφωτίστηκε ο Εκπαιδευτικός κλάδος και για το βαθύτερο νόημα και για το περιεχόμενο της γλωσσοεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης για να μην μπορεί πια η αντίδραση να θολώνει τα νερά

Το δεύτερο: Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα γράφτηκαν, με την καθοδήγηση του Γληνού, από παιδαγωγούς και λογοτέχνες τα καινούργια αναγνωστικά για το δημοτικό σχολείο. Τα καινούργια αναγνωστικά και ιδιαίτερα το καλύτερο απ όλα, τα «Ψηλά Βουνά» του λογοτέχνη Ζαχαρία Παπαντωνίου, καλοτυπωμένα, όμορφα στην εμφάνιση και γραμμένα στη ζωντανή γλώσσα του λαού, παρουσιάζουνε σημαντική πρόοδο και στο περιεχόμενο και στη μέθοδο. Φέρνουνε τα παιδιά κοντά στη φύση και στη ζωή, μιλάνε στην καρδιά τους, καλλιεργούνε τα κοινωνικά συναιστήματά τους και τη δημιουργική δράση τους μέσα στη ζωή τους. Με τα νέα αναγνωστικά εφαρμόζεται και στην πράξη ο εκπαιδευτικός δημοτικισμός.

Έρχονται όμως οι εκλογές της 1 του Νοέμβρη 1920. Ο Βενιζέλος πέφτει. Η γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση γκρεμίζεται συθέμελα. Η περιβόητη για τη μαύρη αντιδραστικότητά της «Επιτροπεία» με πρόεδρο το «σοφό» όπως τον ονόμασαν, καθηγητή της Παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο Νικόλαο Εξαρχόπουλο, γνωμάτεψε, πως πρέπει να καούν τα νέα Αναγνωστικά, «ως έργα απάτης και κακοβούλου προθέσεως». Και πραγματικά κάηκαν. Δέκα χρόνια σκληρός αγώνας. Μεγάλη η θυσία. Και το έργο γκρεμίστηκε. Η καθαρεύουσα θρονιάζεται πάλι θριαμβευτικά στο δημοτικό σχολείο. Ο λογιοτατισμός και ο στείρος σχολαστικισμός περισφίγγουν τα πλοκάμια τους.

Ας ξεκινήσουμε να λέμε «ΕΜΕΙΣ»

Περιβάλλον: Την προηγούμενη φορά που συζητήσαμε έκλεισες την συζήτησή μας με την φράση «Αυτή τη φορά πρέπει να κερδίσει ο λαός». Τι εννοούσες με αυτό;

Αρχιτέκτονας: Αυτό που είπα. Να κερδίσει ο λαός. Να κερδίσει την αξιοπρέπειά του, την παιδεία του, την υγεία του, την εργασία του, την ποιότητα της ζωής του, τον πολιτισμό του, την ανθρώπινη υπόστασή του. Κοίταξε ζούμε σε μια ταξική κοινωνία ας μη το ξεχνάμε αυτό. Η κυρίαρχη τάξη που κυβερνούσε και κυβερνά τον τόπο μας, έτρεφε και τρέφει βαθειά περιφρόνηση στον λαό,  το μόνο που την ενδιέφερε και την ενδιαφέρει είναι να εκμεταλλεύεται τον λαό και να διατηρείται στην εξουσία. Γι αυτό φρόντισε από την μεταπολίτευση και μετά  σιγά-σιγά, η έννοια της  αξιοπρέπειας να αλλάξει περιεχόμενο και να γίνει κούφιος καθωσπρεπισμός, η παιδεία να μεταβληθεί σε «συμφεροντολογική βιομηχανία προσοντούχων αγραμμάτων» όπως έλεγε ο Γληνός, προώθησε και διαφήμισε την υγεία που παρέχεται με «φακελάκι» και απαξίωσε την υγεία που προσφέρουν «χωρίς φακελάκι» οι  χιλιάδες νοσοκομειακοί γιατροί και νοσοκόμοι, καλλιέργησε την πεποίθηση ότι η εργασία πρέπει να προσφέρεται χωρίς  συνδικαλιστική κάλυψη γι αυτό και ξεφτίλισε το συνδικαλιστικό κίνημα με τους συνδικαλιστές που προώθησε στα ανώτερα όργανα, το «μπλοκάκι» παροχής υπηρεσιών έγινε συνώνυμο της «ανεξαρτησίας της αποδέσμευσης από παλιές εργασιακές πρακτικές» και όποιος το «είχε» ήταν υπερήφανος και ευτυχισμένος για αυτό, γιατί του έδινε και «image», η «ωριαία αμειβόμενη εργασία» ονομάστηκε «part time» και θεωρήθηκε «σύγχρονη μορφή εργασίας» και έτσι «εκσυγχρονιστήκαμε» όλοι, την ποιότητα της ζωής μας την καθόριζε η τιμή του «εισιτήριου» της «ξαπλώστρας και της ομπρέλας» της «πισίνας» του «γυμναστηρίου» το «play-room» στο υπόγειο της μεζονέτας, το γκαζόν στον κήπο, το «barbeque», και ο πολιτισμός μας εκφράστηκε μέσα από την «Λάμψη» το «Ντάλας» τη «Δυναστεία» το «Τα μυστικά της Εδέμ» και γενικά από ότι μας πρόσφερε η «ιδιωτική ανεξάρτητη» τηλεόραση που φρόντιζε για τον «αποπολιτισμό» μας. Και όσοι έβλεπαν το κατρακύλημα της κοινωνίας και προσπαθούσαν να πουν την αλήθεια στο λαό η κυρίαρχη τάξη εφάρμοζε γι αυτούς τον νόμο του «ελάχιστου κόπου» όπως έλεγε ο Γληνός[i]. «Στην Ελλάδα, καθώς ξέρετε ισχύει περισσότερο από κάθε αλλού ο νόμος του ελάχιστου κόπου. Νόμος σωστός, όταν τον εφαρμόζουν οι άνθρωποι που θέλουν να κάνουν σοβαρή δουλειά και επομένως υποτάζονται στους νόμους του έργου και ζητούν να οικονομήσουν μόνο κάθε σπατάλη δυνάμεων. Νόμος ολέθριος, όταν τον εφαρμόζουν οι οκνηροί στη σκέψη και στη δράση, που θέλουν μόνο εικονικό αποτέλεσμα, ανεξάρτητα από το έργο και για σκοπούς έξω από αυτό. Και τέτοιοι είμαστε ως τώρα οι περισσότεροι Έλληνες. Εφαρμόζοντας τον νόμο αυτό συστηματικά και στη διανοητική μας προσπάθεια, ξοφλάμε συνήθως με κάθε ενόχληση κολλώντας στον αντίπαλό μας μια ετικέτα. Η ετικέτα μας ξελαφρώνει από κάθε υποχρέωση να προσέξουμε τα επιχειρήματά του, να τα συζητήσουμε σοβαρά, να τα αναιρέσουμε. Σχετίζει ο άλλος το εκπαιδευτικό πρόβλημα με το κοινωνικό; Που να κάθεσαι τώρα να αποδείχνεις εσύ το αντίθετο. Κόλλα του μια ετικέτα. Είναι κομμουνιστής, ή είναι πολιτικάντες, δεν είναι επιστήμονας, δεν είναι παιδαγωγός. Έτσι ησύχασες. Ό,τι και να πει αυτός, το λέει «από τη δική του άποψη». Από την άποψη δηλαδή της ετικέτας που του κόλλησες. Και επειδή η ετικέτα αυτή δεν έχει πέραση «εις το πολύ και νοήμον κοινόν» - φυσικά γι αυτό και του την κόλλησες- δεν έχεις καμία υποχρέωση να εξετάσεις τι λέει». Και η λίστα με τις «ετικέτες» εμπλουτίστηκε όσο καμιά άλλη λίστα στη χώρα μας, και φτάσαμε στο σημείο η πολιτική να εκφράζεται μόνο με «ετικέτες», η κοινωνική μας ζωή να καθορίζεται από τις «ετικέτες», και με τον τρόπο αυτό γίναμε όλοι «προϊόντα». Τα πολιτικά κόμματα πουλούν το «πολιτικό τους προϊόν» με τους «πολιτικούς τους διαφημιστές» και ο λαός «νομίζει ότι αγοράζει» αλλά η τιμή του προϊόντος «που αγοράζει»  καθορίζεται από την τιμή που «ο ίδιος σαν «προϊόν» πουλά τον εαυτό του, τα όνειρά του, την αξιοπρέπειά του, την παιδεία του, την υγεία του, την ποιότητα της ζωής του, την ελευθερία του….». Και σήμερα φτάσαμε στο σημείο η τριαδική πολιτική συμμαχία που κυβερνά τον τόπο, να ξεπουλά τον λαό σαν «προϊόν σε τιμή ευκαιρίας» στα σκλαβοπάζαρα των επενδυτών και χρηματοπιστωτών. Αυτό ήθελε να πετύχει στις τελευταίες εκλογές και το πέτυχε, ας μη γελιόμαστε. Πρέπει να δούμε την αλήθεια. Αλλά πως πρέπει να αναζητήσουμε αυτή την αλήθεια. Πριν από λίγες μέρες διάβασα μια συνέντευξη που έδωσε η δημοσιογράφος και συγγραφέας Stefania Limiti η οποία για τα προβλήματα της Ιταλίας είπε σχετικά: «Πρέπει να ανοικοδομήσουμε την ιστορική μας μνήμη να καταλάβουμε πως και γιατί φτάσαμε ως εδώ. Την αλήθεια πρέπει να την καταχτήσουμε, είναι μια εργασία σύνθεσης που πρέπει να γίνει σε όλες τις κατευθύνσεις της ζωής μας (κοινωνικής-πολιτικής-οικονομικής), γιατί η ανοικοδόμηση της πολιτικής μνήμης του παρελθόντος  είναι θεμελιώδης προϋπόθεση για το μέλλον μας». Νομίζω  ότι το ίδιο πρέπει να κάνουμε και εμείς. Αλλά πρέπει να το κάνουμε με σοβαρότητα, χωρίς προσωπικούς εγωισμούς και προκαταλήψεις. Πρέπει σήμερα να δούμε και να κατανοήσουμε τις αιτίες που δημιούργησαν τα σημερινά προβλήματα, τις πρακτικές και τους τρόπους που χρησιμοποίησαν οι κυβερνήσεις στη χώρα μας για να μην λύνονται τα προβλήματα ή να λύνονται πάντα εις βάρος του λαού, αλλά να δούμε και τις προτάσεις αυτών που αγωνίστηκαν υπέρ του λαού και σήμερα λείπουν από την ιστορία μας, και αυτό που είναι λυπηρό είναι ότι λείπουν από την αριστερή ιστορία μας. Τα «φωτεινά ελεύθερα και ανεξάρτητα αριστερά μυαλά» η αριστερή ιστορία μας τα «παραμέρισε» και με τον τρόπο αυτό δεν βοήθησε τον λαό. Ο λαός έμεινε «χωρίς όραμα για τη ζωή» στέρεψε ο ενθουσιασμός του, η συγκίνησή του, ο πόθος για αγώνα για το γενικό καλό, τα όνειρά του περιορίστηκαν. Το «όραμα για τη ζωή» πηγάζει από το λαό, δεν πηγάζει ούτε από την «καθοδήγηση», ούτε  από την «αριστερή επιστημονική κοινότητα» ούτε από την «αριστερή διανόηση που πάσχει πολλές φορές από αστισμό». Τροφοδότρα δύναμη της πηγής είναι ο λαός, αυτό πρέπει να το καταλάβουν οι σημερινές αριστερές ηγεσίες, να διδαχτούν από την ιστορία που λέει ότι όποτε οι «αριστερές ηγεσίες θεώρησαν ότι αυτές είναι η «πηγή» και ο λαός απλός τροφοδότης οδηγήθηκαν σε ολέθρια λάθη που τα πλήρωσε τελικά ο λαός». Ο λαός στις σημερινές συνθήκες που ζούμε, θέλει απαντήσεις στα δικά του προβλήματα, απαντήσεις που δεν μπορεί να περιορίζονται σε «συνταγές» ας είναι και «αριστερές». Θέλει «ανάλυση κατανοητή, σύνθεση κατανοητή, συμπέρασμα κατανοητό και πρόταση κατανοητή εμπλουτισμένη με όραμα δυνατό και πραγματοποιήσιμο».

Η σημερινή τριαδική πολιτική συμμαχία θα συνεχίσει να πουλά την πολιτική της σαν «προϊόν», αυτό ξέρει μόνο να κάνει και γι αυτό θα αγωνιστεί με νύχια και με δόντια, για να συνεχίσει να κυβερνά τον τόπο. Θα πουλά «θεσούλες σκλαβιάς, συσσίτια ανέργων, συσσίτια φιλανθρωπίας, συσσίτια παιδείας, συσσίτια υγείας, συσσίτια αναξιοπρέπειας, συσσίτια βίας και τρομοκρατίας, συσσίτια ρατσισμού, συσσίτια φασισμού, συσσίτια δουλείας, συσσίτια εξευτελισμού της ανθρώπινης υπόστασης, συσσίτια…….». Παίζει την «θέση εργασίας» της αυτή τη στιγμή και θα μεταχειριστεί όλους τους τρόπους, παλιούς και νέους για να το πετύχει. Ο λαός είναι το «εμπόρευμα προς μεταπώληση» και αν χάσουν το «εμπόρευμα» χάνουν και την «θέση εργασίας».

Σ αυτό το δίλημμα βρίσκεται ο λαός αυτή τη στιγμή, ή θα υποταχτεί και θα αρκεστεί στα «συσσίτια της σκλαβιάς»» ή θα επαναστατήσει και θα παλέψει για «ελευθερία, ειρήνη και κοινωνική δικαιοσύνη». Το πρώτο έχει ατομικό περιεχόμενο, εκφράζεται με το «εγώ»,  το δεύτερο έχει συλλογικό περιεχόμενο και εκφράζεται με το «εμείς».

Το «εγώ» δεν το φοβήθηκε ποτέ καμιά πολιτική εξουσία, το «εμείς» όμως το φοβήθηκαν όλες οι πολιτικές εξουσίες.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν να λέμε «ΕΜΕΙΣ».

     

---

[i] Εφημερίδα «Ακρόπολη» 9 Ιουνίου 1929. Από το αρχείο του Κ.Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ. Σημείωμα του Κ.Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ  « Ο Δ. Γληνός δημοσίεψε στην «Ακρόπολη» 13 άρθρα – κριτική των εκπαιδευτικών Νομοσχεδίων της Κυβέρνησης Βενιζέλου – Υπουργός της Παιδείας  Γόντικας»  

Ξανασκέψου - Αυτή τη φορά πρέπει να κερδίσει ο λαός

Περιβάλλον: Στην προηγούμενη συζήτησή μας μου είπες ότι: «Όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα του Κράτους  η βασιλεία ανέθεσε τον σχεδιασμό τότε της πόλης  με το εντυπωσιακό  «το σχέδιον πρέπει να είναι εφάμιλλον της αρχαίας δόξης και  λαμπρότητος της πόλεως ταύτης, και άξιον του αιώνος εις τον οποίον ζώμεν». Και τελικά το σχέδιο έγινε εφάμιλλον της αντιδραστικής πολιτικής σε βάρος του λαού, της αποπροσανατολιστικής πολιτικής προπαγάνδας για να μην ξυπνήσει ο λαός, και η άρχουσα τάξη εξασφάλισε με λαμπρότητα να διατηρηθεί στην εξουσία, παραπλανώντας τον λαό καλλιεργώντας του ψεύτικα παραπλανητικά ιδανικά». Μπορείς να μου το εξηγήσεις; Θέλω δηλαδή να μιλήσουμε για την «Νεοκλασική Πολεοδομία» που εφαρμόστηκε τότε στο σχέδιο της Αθήνας.

 Αρχιτέκτονας : Μιλάμε δηλαδή  για την κοινωνικό-πολιτική-οικονομική ιδεολογία της κυρίαρχης τάξης η οποία στην Πολεοδομία εκφράζεται με τον όρο «Νεοκλασική Πολεοδομία». Η Πολεοδομία έχει κοινωνικό-πολιτικό-οικονομικό περιεχόμενο. Η δομή της πόλης (πολεοδομία) εκφράζει την κοινωνική-πολιτική-οικονομική ιδεολογία της τάξης που κυβερνά.  Ας ξεκινήσουμε με το τι εννοούμε όταν λέμε «Νεοκλασική Πολεοδομία».

Η «Νεοκλασική πολεοδομία» εκφράζει την κοινωνική-πολιτική-οικονομική ιδεολογία της αστικής τάξης στη δομή της πόλης. Η αστική τάξη οραματίζεται και σχεδιάζει την πόλη που η ίδια σαν κυρίαρχη τάξη θα χρησιμοποιήσει.

Ας δούμε σε συντομία τι μας λέει η σχετική βιβλιογραφία:

«Ο νεοκλασικισμός στην περίοδο 1740-1780 θριαμβεύει σε όλη την Ευρώπη, και γίνεται η κυρίαρχη έκφραση της αρχιτεκτονικής της διευθύνουσας τάξης….. από τα 1805 και μετά  μπαίνει στην υπηρεσία της κυρίαρχης πολιτικής τάξης[1]».

  «Μετά το 1850 ξεκινούν τα μεγάλα έργα μεταμόρφωσης των πόλεων. Παρ’ όλο που οι υπάρχουσες συνθήκες χώρου και οργάνωσης των πόλεων, γίνονται αποδεκτές σαν μια  πραγματικότητα που πρέπει να τακτοποιηθεί με ορθολογικό τρόπο, ο σχεδιασμός των πόλεων περιορίζεται στους χώρους όπου η κυρίαρχη τάξη που έχει την εξουσία στα χέρια της, λειτουργεί και κατοικεί, ενώ οι βιομηχανικές περιοχές και οι περιοχές όπου κατοικεί η εργατική τάξη είτε αυτές βρίσκονται εντός του παλιού ιστορικού κέντρου  είτε στην περιφέρεια, αποκλείονται από τον οργανωμένο σχεδιασμό της πόλης. Στην περίοδο αυτή πραγματοποιούνται οι μεγαλύτερες επεμβάσεις του αιώνα, Βρυξέλλες (1867-1871), Λονδίνο (1848-65),  στο Ring της Βιέννης (1859-1872), η επέκταση της Βαρκελώνης  ( από το 1859 ), της Στουτγάρδης (από το 1866) , του Βερολίνου (από το 1862), της Φλωρεντίας (από το 1862). Οι παραπάνω αναφερόμενες επεμβάσεις, παρ’ όλο που ακολουθούν την ίδια λογική, παρουσιάζονται σαν να έχουν δήθεν ειδικά χαρακτηριστικά, και εμφανίζονται να σχετίζονται, είτε με την μορφή των προϋφιστάμενων τμημάτων της πόλης, είτε με τις κοινωνικό-οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, είτε με τη μορφή  και το βαθμό που το φαινόμενο της  εκβιομηχάνισης και η αντίστοιχη μαζική αστικοποίηση προσδιορίζει[2]».

Από τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η ιδεολογία του νεοκλασικισμού στην πολεοδομία περιορίζεται στην οργάνωση και σχεδίαση του χώρου της πόλης όπου η κυρίαρχη τάξη λειτουργεί και κατοικεί, η σύνδεσή της με τα προβλήματα των κατώτερων τάξεων που λειτουργούν και κατοικούν στην πόλη, φαίνεται ότι  γίνεται για λόγους καθαρά  προπαγανδιστικού πολιτικού αποπροσανατολισμού των τάξεων αυτών.

Ας δούμε πρώτα μερικά ιστορικά στοιχεία. Οι ξένες Δυνάμεις – οι προστάτιδες  –  ιδρύουν στην χώρα μας το 1832  μια απόλυτη μοναρχία με  Βασιλιά  τον Όθωνα. Στο νεοϊδρυμένο βασίλειο παίρνει την εξουσία  στα χέρια της η ντόπια και ξένη φεουδαρχική ολιγαρχία. Η  αστική τάξη εκείνης της εποχής, και ιδιαίτερα το ανώτερο στρώμα της, για να κατοχυρώσει τα συμφέροντά της, συμβιβάζεται με τα ντόπια και ξένα φεουδαρχικά στοιχεία, γίνεται συντηρητική και ανασταλτική στην πρόοδο. Οι ξένες δυνάμεις λειτουργούν σαν αποικιοκρατικές δυνάμεις στην χώρα μας, η δε ντόπια φεουδαρχία και η ανώτερη αστική τάξη με δουλοπρέπεια υποταγμένη στις ξένες δυνάμεις, τις εξυπηρετεί τυφλά προκειμένου να ισχυροποιηθεί στην εξουσία της χώρας. Κάθε προοδευτική φωνή, που στηρίζει την πρόοδο της χώρας και του λαού, συκοφαντείται και διώκεται.

Το «παγκάκι της ανεργίας» και η «αριστερή Πανεπιστημιακή καρέκλα»

 Περιβάλλον: Ήρθα να συζητήσουμε το θέμα  

Αρχιτέκτονας : Ποιο θέμα;

Περιβάλλον: Το θέμα  «Από την «Νεοκλασική Αθήνα» στο «Ξανασκέψου την Αθήνα» διαφορές και ομοιότητες. Κοινωνικό-πολιτική-οικονομική ανάλυση. Άρχουσα τάξη και λαός».

Αρχιτέκτονας : Κοίταξε το θέμα αυτό είναι για φοιτητές. Απευθύνεται σε φοιτητές 4^ου- 5^ου έτους και μπορεί να γίνει μόνο με ομαδική εργασία. Το θέμα είναι μεγάλο, καλύπτει μεγάλη ιστορική περίοδο. Η  εργασία αυτή  απαιτεί οργάνωση, σχέδιο έρευνας, καταμερισμό των εργασιών, συγκέντρωση και ταξινόμηση των στοιχείων, συζήτηση κ.α.  

Η νεολαία έχει  σήμερα τα δικά της προβλήματα και γι αυτά ζητάει λύσεις. Μέσα λοιπόν από αυτή την ερευνητική ομαδική εργασία, θα κατανοήσει τη σημερινή πραγματικότητα, θα διαπιστώσει την εξάρτησή της από τα περασμένα, και θα  δει την προοπτική που διαμορφώνεται για το αύριο. Με τον τρόπο αυτό θα βρει τις αιτίες που δημιούργησαν τα προβλήματα, τις πρακτικές και τους τρόπους που χρησιμοποιήθηκαν για να μην λυθούν τα προβλήματα, τα δικά της και της κοινωνίας. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι μέσω αυτής της εργασίας, θα έχει την επιστημονική ικανότητα στο τέλος να θεμελιώσει και να  διατυπώσει την δική της  άποψη, το δικό της συμπέρασμα, και την δική της πρόταση.

Εγώ μπορώ να σου πω την δική μου άποψη για το θέμα.

Περιβάλλον: Αυτή όμως η άποψη μπορεί να παίξει ρόλο καθοδηγητικό για κάποιους φοιτητές που θέλουν να ασχοληθούν με το θέμα.

 Αρχιτέκτονας : Μη με προσβάλλεις. Ο «καθοδηγητικός ρόλος» είναι ο χειρότερος ρόλος που έχει παίξει ο άνθρωπος σε βάρος του συνανθρώπου του.

 Περιβάλλον: Μα τι μου λες; Οι φοιτητές είναι νέοι.

Αρχιτέκτονας : Και εμείς τι πρέπει να κάνουμε δηλαδή, να τους κάνουμε να σκέφτονται σαν γέροι;

 Περιβάλλον: Όχι, αλλά…

Αρχιτέκτονας : Το αλλά….κάνει την χειρότερη ζημιά.

 Περιβάλλον: Τι θες να πεις;

Αρχιτέκτονας : Με το «αλλά» έχουν κοπεί όλα τα βασικά δικαιώματα του ανθρώπου.

Περιβάλλον: Δεν φοβάσαι ότι σαν νέοι οι φοιτητές μπορεί να καταλήξουνε και σε λάθος συμπέρασμα;

 Αρχιτέκτονας : Όχι. Όταν « το φοιτηταριό βγαίνει  έξω από τη Σχολή, βγαίνει στην πόλη,  ερευνά, αφουγκράζεται την πραγματική κοινωνία, σκύβει στα προβλήματά της, παίρνει εμπειρίες για τη ζωή μέσα στη κοινωνική ζωή,  κάνει την θεωρία πράξη, και από την πράξη διδάσκεται» τότε ξετυλίγει την δημιουργικότητα της νιότης του, ενθουσιάζεται, χαίρεται, ζει έντονα την ανάγκη να προσφέρει για το καλό της  κοινωνίας, γίνεται ο ακούραστος συνοδοιπόρος της και εμψυχωτής του αγώνα του λαού για πρόοδο και ευημερία.

Η νεολαία δεν θέλει να είναι σοφή με  πακέτα σοφίας τυλιγμένα σε χρυσό χαρτί, που να μπορεί να τα αγοράζει σε καλές τιμές. Τα «πακέτα σοφίας» θίγουνε την προσωπικότητά της, συνθλίβουνε την αξιοπρέπειά της, φρενάρουνε την δημιουργικότητα της, και της φράζουνε τον δρόμο της πραγματικής μόρφωσης που αναζητά και θέλει να καταχτήσει με τις δικές της δυνάμεις, με τους δικούς της αγώνες.Η νεολαία έχει το δικό της όραμα για τη ζωή,       

Περιβάλλον: Μα εσύ δεν είσαι νέα. Πως τα λες όλα αυτά;

 Αρχιτέκτονας : Δεν είμαι πια νέα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξα και νέα, και ότι τώρα που δεν είμαι πια νέα, θα πρέπει να συστήνω στην νεολαία να αγοράζει τα «πακέτα σοφίας» που σαν νέα  δεν αγόραζα. Και σε μας τότε πουλούσανε «πακέτα σοφίας», αλλά ευτυχώς τότε τα «πακέτα» ήταν λίγα και οι Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι που τιμούσανε τον κοινωνικό τους ρόλο πολλοί.    

Βραβεία "Ξανασκέψου την Αθήνα" Τα μηνύματα της εξουσίας

Περιβάλλον : Είδες δόθηκαν τα βραβεία για τον διαγωνισμό «Ξανασκέψου την Αθήνα»  με   μεγαλοπρέπεια  στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών,  και ήταν όλοι εκεί.

Αρχιτέκτονας :  Δεν ήταν όλοι. Έλειπε ο λαός.

Περιβάλλον : Μα για τον λαό υπάρχει σχετική έκθεση όπου εκτίθενται όλες οι μελέτες. Μπορεί να πάει να τις δει. Θα εντυπωσιαστεί.

 Αρχιτέκτονας : Κοίτα ο λαός έχει τόσα προβλήματα, για τα οποία περιμένει λύσεις, και αυτοί ασχολούνται με προγράμματα «αναβάθμισης δήθεν της Αθήνας». Οι πόλεις αναβαθμίζονται όταν η ποιότητα ζωής του λαού που ζει στην πόλη είναι αναβαθμισμένη. Η άνοδος της  ποιότητας ζωής των ανθρώπων αναβαθμίζει τις πόλεις. Με υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων, αναβάθμιση της πόλης δεν γίνεται. Η πόλη υπάρχει γιατί ζουν άνθρωποι σ’ αυτήν, δεν ζουν οι άνθρωποι επειδή υπάρχει η πόλη. Όταν υποβαθμίζεται καθημερινά η ζωή των ανθρώπων που ζουν στην πόλη, όσο και να την στολίσεις την πόλη, υποβαθμισμένη μένει. Όσο και να στολίσεις έναν τάφο, τάφος μένει.

Περιβάλλον : Τι εννοείς με αυτό το τελευταίο;

Αρχιτέκτονας : Εννοώ ότι όσο και να στολίσεις την πόλη, όσο σ’ αυτήν υπάρχουν άστεγοι, άνεργοι, παιδιά που πηγαίνουν νηστικά στο σχολείο, άνθρωποι που αυτοκτονούν γιατί δεν έχουν να ζήσουν και συνθλίβεται η αξιοπρέπειά τους, άνθρωποι που ψάχνουν τροφή στα σκουπίδια, νέοι χωρίς όνειρα, γέροι χωρίς γηρατειά, πολίτες φοβισμένοι, ………. Υποβαθμισμένη μένει.   

Περιβάλλον : Να σου πω τι είπανε στην εκδήλωση;

Αρχιτέκτονας : Να μου πεις.

 Περιβάλλον: Ότι με το έργο αυτό αναβαθμίζεται το κέντρο της Αθήνας, όπου όλοι οι Αθηναίοι θα μπορούν να απολαύσουν την Αθήνα, να περπατήσουν, να θυμηθούν τα παλιά. Και ο Πρωθυπουργός που παρέστη στην εκδήλωση δήλωσε ότι το έργο «δείχνει ότι υπάρχουν ζωντανές δυνάμεις της κοινωνίας που μέσα στον ζόφο της κρίσης οραματίζονται την Ελλάδα αλλιώς. Οραματίζονται την Αθήνα μας αλλιώς».

 Αρχιτέκτονας : Ποιοι Αθηναίοι; Ποιοι όλοι; Και τι να θυμηθούν; Θέλεις να σου απαντήσω και στο δεύτερο;

Περιβάλλον: Αν θες;

Αρχιτέκτονας : Κοίτα για αυτή την πόλη πάντα η τάξη που κυβερνούσε τον τόπο χρησιμοποιούσε βαρύγδουπα συνθήματα. Όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα του Κράτους η  βασιλεία ανέθεσε τον σχεδιασμό τότε της πόλης  με το εντυπωσιακό  «το σχέδιον πρέπει να είναι εφάμιλλον της αρχαίας δόξης και  λαμπρότητος της πόλεως ταύτης, και άξιον του αιώνος εις τον οποίον ζώμεν». Και τελικά το σχέδιο έγινε εφάμιλλον της αντιδραστικής πολιτικής σε βάρος του λαού, της αποπροσανατολιστικής πολιτικής προπαγάνδας για να μην ξυπνήσει ο λαός, και η άρχουσα τάξη εξασφάλισε με λαμπρότητα να διατηρηθεί στην εξουσία, παραπλανώντας τον λαό καλλιεργώντας του ψεύτικα παραπλανητικά ιδανικά. Από τότε έβαλε τις ρίζες και μέχρι σήμερα αυτές εφαρμόζει. Το σύνθημα «ο Ελληνικός λαός θα τα καταφέρει, και άλλες φορές βρέθηκε στην ίδια κατάσταση και τα κατάφερε» το ακούμε και σήμερα, αλλά  στην ουσία θέλει να πει ότι  «Η αντιδραστική άρχουσα τάξη θα τα καταφέρει για άλλη μια φορά να συνεχίσει να κυβερνά εις βάρος του λαού, και άλλη φορά βρέθηκε στην ίδια θέση και τα κατάφερε» τότε πρωτοεμφανίστηκε. Αν διαβάσεις την ιστορία θα καταλάβεις, το σύνθημα το σημερινό. Θέλει να πει «ότι οι ζωντανές δυνάμεις της εξουσίας μέσα στον ζόφο της κρίσης που δημιούργησαν για να συνεχίσουν να κυβερνούν θέλουν την Ελλάδα αλλιώς, μια Ελλάδα  όπου οι ζωντανές δυνάμεις της κοινωνίας θα είναι ζωντανά υποταγμένες στην  εκμετάλλευση και νεκρές στη διεκδίκηση».

Περιβάλλον: Δεν μου απάντησες σε όλο. Είπε: «Οραματίζονται την Αθήνα μας αλλιώς».

 Αρχιτέκτονας: Σωστά το είπε, το «μας» απευθυνόταν στους παριστάμενους στην εκδήλωση. Όλες οι «ζωντανές δυνάμεις της εξουσίας» ήταν παρούσες.

 Περιβάλλον: Θα μου πεις τι «οραματίζονται»;

 Αρχιτέκτονας:  Θα σου πω σύντομα. Θέλουν το κέντρο της Αθήνας, να το μετατρέψουν σε ένα φαντάσου «Μέγαρο Μουσικής» ανοιχτό, όπου οι χορηγοί θα προβάλλονται σε περιωπή  θέση, η άνεση και ο εξοπλισμός του χώρου θα εξασφαλίζει υψηλές προδιαγραφές για  υψηλούς κατοίκους και επισκέπτες, η security θα είναι υψηλού επιπέδου και δεν θα επιτρέπει την είσοδο σε στοιχεία «περιθωριακά» όπως άστεγοι…….., και όπου δεν θα  επιτρέπονται  «συμπεριφορές» που δεν ταιριάζουν με τον χώρο όπως διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες, καταλήψεις, συγκεντρώσεις αγανακτισμένων…… και κάθε Κυριακή φιλάνθρωπες κυρίες συνοδευόμενες από γνωστούς φιλάνθρωπους δημοσιογράφους, πολιτικούς, δεσποτάδες, καλλιτέχνες  …..θα διοργανώνουν φιλανθρωπικές εκδηλώσεις. Και επειδή φιλανθρωπικές εκδηλώσεις χωρίς «κοινό που απλώνει τα χέρια να πάρει ….» δεν έχουν νόημα ούτε μπορούν να προβληθούν στα ΜΜΕ, θα επιτρέπεται  η είσοδος μόνο σε «συμμορφωμένους πολίτες».

Περιβάλλον: Μα τι μου λες;

 Αρχιτέκτονας : Τι να σου πω; Την άποψή μου ζήτησες και σου την είπα, και μάλιστα και σύντομα. Σου είχα πει πριν τις εκλογές όταν μου είπες ότι ο λαός είναι θυμωμένος «ότι η τάξη που κυβερνά τον τόπο θέλει να μετατρέψει τον «θυμό» σε «νέο συμβιβασμό» στις εκλογές». Και ότι αν κερδίσει η «υποταγή θα έρθει μετά τις εκλογές».

Περιβάλλον: Ναι μου το είχες πει.

Αρχιτέκτονας : Τώρα λοιπόν ξεκινά το πρόγραμμα «υποταγής» και όπως κάθε πρόγραμμα έχει θεωρητικό περιεχόμενο και πρακτική εφαρμογή. Αυτή είναι η πρώτη φάση της πρακτικής εφαρμογής.  

Περιβάλλον: Είπανε στην εκδήλωση και κάτι άλλο, ότι : «Σε λίγα χρόνια, και πιο συγκεκριμένα το 2016 το κέντρο της Αθήνας δεν θα έχει καμιά απολύτως σχέση με τη σημερινή εικόνα εγκατάλειψης, ερήμωσης και εξαθλίωσης του κέντρου της πόλης».  

Αρχιτέκτονας : Ναι, θα φύγει θα πάει αλλού. Αυτοί που την δημιουργήσανε θα την στείλουνε τώρα αλλού, γιατί ο χώρος τους χρειάζεται. Αν θυμάσαι όταν ήρθες να συζητήσουμε για το νέο ΓΟΚ σου είχα πει κάποια πράγματα  για το πρόγραμμα «υποβάθμιση-αναβάθμιση». 

Περιβάλλον: Ναι το θυμάμαι. Ήταν ξέρεις και ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ  στην εκδήλωση ο οποίος όπως έγραψε  η «Αυγή» χαρακτήρισε την πρόταση ανθρώπινη αρκεί να μη μείνει μακέτα.

Αρχιτέκτονας : Κάποιος καθηγητής που είχα στην Αρχιτεκτονική Σχολή, το μάθημα της Πολεοδομίας έκανε,  έλεγε: «όταν κάποιος σου κάνει ακόμη και μια ανόητη ερώτηση εσύ να απαντήσεις σοβαρά, γιατί την άσχημη εντύπωση θα την κάνει αυτός που σου έκανε την ερώτηση και όχι εσύ, αν δεν ξέρεις όμως το θέμα καλά, καλύτερα να πεις δεν το ξέρω ή να μη μιλήσεις  καθόλου, γιατί αν η απάντησή σου δεν είναι τεκμηριωμένη τότε την άσχημη εντύπωση θα την κάνεις εσύ και ο ανόητος θα εντυπωσιάσει». Αλλά μια που τον θυμήθηκα να σου πω και κάτι άλλο. Όταν γινόταν μελέτες για επεμβάσεις στην πόλη έλεγε: «είναι ώρα να βγει το φοιτηταριό έξω από τη Σχολή, να βγει στην πόλη, να ερευνήσει, να αφουγκραστεί την πραγματική κοινωνία, να σκύψει στα προβλήματά της, να πάρει εμπειρίες για τη ζωή μέσα στη κοινωνική ζωή, να κάνει την θεωρία πράξη, και από την πράξη να διδαχτεί, για να μπορεί σαν επιστήμονας να συμβάλλει δημιουργικά στην πρόοδο του λαού». Φαντάζομαι  και τι θέμα θα μας έδινε σήμερα για την Αθήνα.

 Περιβάλλον: Τι θέμα;

 Αρχιτέκτονας : «Από την «Νεοκλασική Αθήνα» στο «Ξανασκέψου την Αθήνα» διαφορές και ομοιότητες. Κοινωνικό-πολιτική-οικονομική ανάλυση. Άρχουσα τάξη και λαός».

Περιβάλλον: Ενδιαφέρον θέμα. Μπορώ να επιστρέψω να το συζητήσουμε;

Αρχιτέκτονας : Όποτε θέλεις.