Περιβάλλον: Σε
είδα χθες πολύ θυμωμένη με τις Νέα
πλακόστρωση της οδού Χαϊμαντά στο Χαλάνδρι.
Περιβάλλον: Περιμένεις
απάντηση;
Αρχιτέκτονας: Ελπίζω………
Περιβάλλον: Σε
είδα χθες πολύ θυμωμένη με τις Νέα
πλακόστρωση της οδού Χαϊμαντά στο Χαλάνδρι.
Περιβάλλον: Περιμένεις
απάντηση;
Αρχιτέκτονας: Ελπίζω………
Περιβάλλον: Πολλά
άρθρα και ανακοινώσεις βλέπω τώρα τελευταία σχετικά με την Αρχιτεκτονική με τα
θέματα του ΝΟΚ, με τα ζητήματα της κατοικίας –ακριβά ενοίκια, πλειστηριασμοί,
κ.α-
Αρχιτέκτονας: Τα διαβάζω!!!
Περιβάλλον: Και τι έχεις να πεις;
Αρχιτέκτονας: Τίποτε.
Περιβάλλον: Δεν
είναι δυνατόν!!!
Αρχιτέκτονας: Πως δεν είναι. «Είναι και παραείναι» που λέγαμε παιδιά.
Περιβάλλον: Εγώ
όμως έχω κάποιες απορίες και θέλω να μου πεις την άποψή σου.
Αρχιτέκτονας: Εσύ όλο «απορίες» είσαι και αυτό ξέρεις στη σημερινή εποχή που ζούμε δεν θεωρείται «καλό».
Περιβάλλον: Τι «θεωρείται»;
Αρχιτέκτονας: «Ανατρεπτικό»!!
Περιβάλλον: Τι θα
«ανατρέψω» δηλαδή
Αρχιτέκτονας: Αυτά που δεν πρέπει να «ανατραπούν». Ο ΝΟΚ, οι πλειστηριασμοί, τα ακριβά ενοίκια, τα κόκκινα δάνεια, τα ….., τα……, τα …..
Περιβάλλον: Ξέχασες
την «Αρχιτεκτονική». Διάβασα το άρθρο του Ομότιμου Καθηγητή της Αρχιτεκτονικής
του ΕΜΠ Τάση Παπαϊωάννου με τίτλο «Η αρχιτεκτονική της ακατάσχετης επιδειξιμανίας»
και το άρθρο του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Κώστα Μανωλίδη με τίτλο «Η αρχιτεκτονική στις ράγες της
νεοσυντηρητικής ηγεμονίας». Εντυπωσιακοί «τίτλοι» και οι δύο. Θα μου πεις την
άποψή σου;
Αρχιτέκτονας: Τι να σου πω τώρα. Μου ζητάς να σχολιάσω άρθρα καθηγητών Αρχιτεκτονικής. Και είμαι και άλλης Σχολής Αρχιτεκτονικής. Είμαι της Σχολής που λέει ότι η Αρχιτεκτονική έχει ιδεολογικό περιεχόμενο και κατά συνέπεια ταξικό προσανατολισμό. Υπάρχουν Αρχιτέκτονες που στηρίζουν την Αρχιτεκτονική που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης, συντηρητική στο περιεχόμενο και στην πράξη, το απαραίτητο παρακλάδι της το ονομαζόμενο προοδευτικό, ψευτοπροοδευτικό στην πραγματικότητα, που δημιουργεί για να παραπλανά τις κατώτερες τάξεις, και Αρχιτέκτονες που στηρίζουν την Αρχιτεκτονική που εξυπηρετεί τα συμφέροντα του λαού.
Μιλάμε για κτίρια κατοικιών που κτίστηκαν στα χρόνια της μεγάλης αυθαιρεσίας 1985-2010 στα προάστια, και για κτίρια κατοικιών που χτίζονται τώρα με το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό. Και θέλουμε να σχολιάσουμε την κτιριακή Αρχιτεκτονική τους έκφραση.
Για τα πρώτα. Ας θυμηθούμε όμως λίγο πως ξεκίνησε η φυγή από το κέντρο της Αθήνας στα προάστια: «Οι περιοχές αυτές υποβαθμίστηκαν συστηματικά από τα τέλη της
δεκαετίας του 80 και μετά, αφού μεγάλο τμήμα της μεσαίας και μικροαστικής
τάξης που κατοικούσε στις περιοχές αυτές, μετακινήθηκε σε περιοχές νέες, χωρίς
νέφος, σε καλύτερες συνθήκες περιβάλλοντος. Αν θυμάσαι τότε κάθε μέρα είχαμε
δελτίο νέφους, που σκέπαζε συγκεκριμένες περιοχές της Αθήνας, και δελτίο
περιοχών με υψηλούς ρύπους. Καλλιεργήθηκε δε η πεποίθηση ότι πρέπει να φύγουμε
από το κέντρο, να σώσουμε τα παιδιά μας από το νέφος, και κάποιοι που φωνάζανε
να μείνουμε να διεκδικήσουμε το δικαίωμά μας για «πόλη χωρίς νέφος»
θεωρήθηκαν γραφικοί. Θυμάσαι εκείνο του Τρίτση τότε «το νέφος είναι πολιτικό»,
ξέρεις τι εννοούσε; Εννοούσε ότι το «νέφος είναι πολιτική επιλογή να μείνει
μέχρι να γίνει η απαραίτητη μετακίνηση πληθυσμού από το κέντρο στα προάστια,
όπου τα μεγάλα κατασκευαστικά και ιδιοκτησιακά συμφέροντα είχαν δημιουργήσει
τις περιοχές κέρδους». Και το κίνημα της φυγής από το κέντρο ενισχύθηκε με
διαφήμιση για φθηνά στεγαστικά δάνεια, διαφήμιση της μεζονέτας,
διαφήμιση των ημιυπαίθριων, διαφήμιση των περιοχών που εξασφάλιζαν ανάλογη
«κοινωνική θέση» (βόρεια, νότια ,ανατολικά, δυτικά προάστια). Καλλιεργήθηκε ο
«ψευτοαριστοκρατισμός» και περιφρονήθηκε η παραγωγική εργασία,
απαξιώθηκε η χειρονακτική, ενισχύθηκε ο παρασιτισμός και η
θεσιθηρία. Η κυρίαρχη τάξη συνέταξε προγράμματα με
τρόπους κατάκτησης κοινωνικής θέσης, δημιούργησε πρότυπα μιμητισμού,
επιβράβευσε τον παρασιτισμό και την θεσιθηρία. Οι περιοχές που εγκαταλείφθηκαν,
απαξιώθηκαν από την τάξη που μετακόμισε, ήταν
το «φτωχό παρελθόν», και ως απαξιωμένες διατέθηκαν σε φτωχότερα οικονομικά
στρώματα της κοινωνίας και σε οικονομικούς μετανάστες, αφού αναβαθμίστηκε το
τίμημα της πώλησης ή του ενοικίου, διότι δημιουργήθηκε αύξηση της ζήτησης από
συγκεκριμένα στρώματα της κοινωνίας τα οποία πάντα πληρώνουν ακριβά την
γκετοποίηση τους.». Η «φυγή»
προπαγανδίστηκε σαν αναγκαία επιλογή - πως άλλωστε θα προχωρούσε το σχέδιο
υποβάθμιση του κέντρου της Αθήνας τώρα και αναβάθμιση όταν ωριμάσουν οι
συνθήκες και ωρίμασαν σήμερα όπως βλέπουμε- αλλά ο δρόμος μέχρι να φτάσει στο
νέο προορισμό στολίζεται με όλες τις αντικοινωνικές αξίες.
Είναι η εποχή που η υποκουλτούρα αναβαθμίζεται και η κουλτούρα περιγελιέται. Είναι η εποχή που η κυρίαρχη τάξη του τόπου μας φρόντισε : «η έννοια της αξιοπρέπειας να αλλάξει περιεχόμενο και να γίνει κούφιος καθωσπρεπισμός, η παιδεία να μεταβληθεί σε «συμφεροντολογική βιομηχανία προσοντούχων αγραμμάτων» όπως έλεγε ο Γληνός, προώθησε και διαφήμισε την υγεία που παρέχεται με «φακελάκι» και απαξίωσε την υγεία που προσφέρουν «χωρίς φακελάκι» οι χιλιάδες νοσοκομειακοί γιατροί και νοσοκόμοι, καλλιέργησε την πεποίθηση ότι η εργασία πρέπει να προσφέρεται χωρίς συνδικαλιστική κάλυψη γι αυτό και ξεφτίλισε το συνδικαλιστικό κίνημα με τους συνδικαλιστές που προώθησε στα ανώτερα όργανα, το «μπλοκάκι» παροχής υπηρεσιών έγινε συνώνυμο της «ανεξαρτησίας της αποδέσμευσης από παλιές εργασιακές πρακτικές» και όποιος το «είχε» ήταν υπερήφανος και ευτυχισμένος για αυτό, γιατί του έδινε και «image», η «ωριαία αμειβόμενη εργασία» ονομάστηκε «part time» και θεωρήθηκε «σύγχρονη μορφή εργασίας» και έτσι «εκσυγχρονιστήκαμε» όλοι, την ποιότητα της ζωής μας την καθόριζε η τιμή του «εισιτήριου» της «ξαπλώστρας και της ομπρέλας» της «πισίνας» του «γυμναστηρίου» το «play-room» στο υπόγειο της μεζονέτας, το γκαζόν στον κήπο, το «barbeque», και ο πολιτισμός μας εκφράστηκε μέσα από την «Λάμψη» το «Ντάλας» τη «Δυναστεία» το «Τα μυστικά της Εδέμ» και γενικά από ότι μας πρόσφερε η «ιδιωτική ανεξάρτητη» τηλεόραση που φρόντιζε για τον «αποπολιτισμό» μας».
Η «αυθαίρετη δόμηση
δίνεται με απλοχεριά στις περιοχές αυτές, γιατί ο μικρός Συντελεστής δεν
«φτάνει» στους κατασκευαστές, γι αυτό εξ άλλου ο Τρίτσης «κατέβηκε από το
τραίνο γράφοντας ιστορία», και αρχίζει ένας ανταγωνισμός «αγοραίας» μορφής.
Υποβαθμίζεται πανηγυρικά η Νομιμότητα στη δόμηση, και, όχι μόνο αναβαθμίζεται η
Αυθαιρεσία, αλλά παίρνει και βραβείο «Πρωτοπόρας σχεδιαστικής ικανότητας». Η
«Ξιπασιά» του Αρχιτέκτονα σχεδιαστή , που η «αυθαίρετη δόμηση» του έδωσε το
δικαίωμα να υπερβεί τα Νομοθετημένα όρια της Δόμησης, μεγαλουργεί, και όταν η
«Ξιπασιά» επιβραβεύεται τότε η «Ξιπασιά στο σχεδιασμό» αποτυπώνεται σε όλο της
το μεγαλείο. Η «μεζονέτα» ή το διαμέρισμα σε συγκρότημα κατοικιών ή η ….. εμπλουτίζεται με κάθε είδους υπερβολή για να
ικανοποιήσει τις νέες «ανάγκες» που απαιτούν οι νέες κοινωνικές αξίες του ψευτοαριστοκρατισμού, ο μιμητισμός αντιγράφει,
και ο δήθεν Νεοκλασικισμός και ο προκλητικός μοντερνισμός, απογειώνονται.
Και ας έρθουμε τώρα στο ΝΟΚ/2012. Αν θυμάσαι το 2012 που είχαμε συζητήσει το θέμα σου είχα πει: « Οι «επενδύσεις» σήμερα πρέπει να έχουν νομοθετική κάλυψη, δεν μπορεί να είναι στον αέρα, πως θα πριμοδοτηθούν, πως θα χρηματοδοτηθούν, πως θα προστατευθούν, χωρίς νομικό πλαίσιο. Το νομικό πλαίσιο σήμερα πρέπει να κατοχυρώνει τα δικαιώματα του «επενδυτή», να εξασφαλίζει τα κέρδη του, να του δίνει μια «εμπλουτισμένη σειρά επιλογών» στην εφαρμογή της πολεοδομικής πολιτικής. Γι αυτό λοιπόν οι «επενδυτές» μετά από έρευνα αγοράς σ όλη την Ελλάδα, συντάξανε το «πακέτο επενδύσεων», συντάξανε και τον «Νέο ΓΟΚ» ο οποίος περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία στήριξης των «επενδύσεων», τον δώσανε στον Παπακωνσταντίνου και στον Σηφουνάκη να τον φέρουνε στην Βουλή για ψήφιση». Ο ΝΟΚ ικανοποίησε με τις διατάξεις του όλες τις απαιτήσεις των κατασκευαστών. Καλύτερες δεν υπήρχαν για να δώσει. Και αυτό είναι μια « Θριαμβευτική Νίκη» των «κατασκευαστών» και των Αρχιτεκτόνων της «Ξιπασιάς». Οι «δεσμεύσεις» των προηγούμενων χρόνων δεν υπάρχουν πια, ο έλεγχος των οικοδομικών αδειών που τόσο τους ταλαιπώρησε τα προηγούμενα χρόνια και τους «ανάγκασε», χωρίς επιπτώσεις βέβαια γι αυτούς, να «καταφύγουν» στην αυθαίρετη δόμηση δεν υπάρχει πια, είναι «ελεύθεροι!!!!». Δικαιώθηκε η «απαίτησή» τους: «Βγάλε μου από τη μέση Πολεοδομίες και κουραφέξαλα, δώσε μου πίσω ότι μου κατάργησε ο Τρίτσης και κάποια συμπληρωματικά που χρειάζομαι, εδώ τα έχω έτοιμα γραμμένα» είπαν και ικανοποιήθηκαν.
Και τα σημερινά κτίρια κατοικίας «εκφράζουν»
σε όλο το μεγαλείο της την «Έπαρση του Ξιπασμένου Αρχιτέκτονα Νικητή» γι αυτό και πάσχουν από «επιδειξιμανία».
Και δεν είναι «Η αρχιτεκτονική της ακατάσχετης επιδειξιμανίας» είναι: «Οι Αρχιτέκτονες
της ακατάσχετης επιδειξιμανίας».
.
Και δύο λόγια για την Αρχιτεκτονική και τις «ράγες» του νεοσυντηρητισμού.
Οι Σχολές Αρχιτεκτονικής στη Χώρα μας, από την ίδρυσή τους, με μικρές εξαιρέσεις, έχουν το πολύ ένα ψευτοϊδεολογικό περιεχόμενο σε μορφή «ετικέτας», περιορίζονται στον σχεδιασμό με σχολαστική πολλές φορές εμμονή, αλλά πάσχουν από πραγματική ιστορική κριτική ανασκόπηση της Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομικής ανάπτυξης της Χώρας μας. Ο σχεδιασμός διδάσκεται πέρα και πάνω από τους Νόμους του Κράτους, και η πραγματική κριτική ιστορική ανασκόπηση της Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας λείπει. Η άποψη ότι ο «ΓΟΚ και τα παράγωγά του δεν δίνουν ελευθερία σύνθεσης στον Αρχιτεκτονικό σχεδιασμό», όπως και το η «Αθήνα αναπτύχθηκε άναρχα πολεοδομικά από την ίδρυσή της», «η αντιπαροχή κατέστρεψε τις πόλεις μας μεταπολεμικά» βαθιά συντηρητικές και στο περιεχόμενο και στην ουσία, στις Σχολές Αρχιτεκτονικής καλλιεργήθηκαν, και συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να καλλιεργούνται. Σερβίρονται σαν προοδευτικές, παραχαράσσοντας την πραγματική ιστορία. Αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα οι Αρχιτέκτονες να βγαίνουν στον στίβο της πραγματικής ζωής χωρίς εφόδια να αντιμετωπίσουν τα πραγματικά προβλήματα που τους παρουσιάζονται, και γίνονται εύκολη λεία στα χέρια της κυρίαρχης τάξης. Τρανό παράδειγμα η αυθαίρετη δόμηση της εικοσιπενταετίας 1985-2010, η οποία δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την στήριξη των Αρχιτεκτόνων. Η άγνοια των Νόμων και των διατάξεων δόμησης, τους έφερε, παρά τις σχεδιαστικές ικανότητές τους να μη μπορούν ή να δυσκολεύονται πολύ να εκδώσουν οικοδομική άδεια, να ανέβουν με ευκολία και ικανοποίηση στις «ράγες» της αυθαίρετης δόμησης, που απλόχερα τους προσέφερε η κυρίαρχη τάξη για δικούς της λόγους, ποτέ δεν αναρωτήθηκαν το γιατί με τόση ευκολία τους προσφέρθηκε, την στήριξαν χωρίς ενοχές. Το ότι με χαρά αποδέχτηκαν την επαναφορά Νόμου της χούντας για «έκδοση οικοδομικών αδειών με ευθύνη Μηχανικού» είναι μια άλλη απόδειξη απαξίωσης της Αρχιτεκτονικής πράξης, και των Αρχιτεκτόνων κατά συνέπεια, αλλά αυτό δεν ενοχλεί μεγάλη μερίδα Αρχιτεκτόνων σήμερα, τον «έλεγχο» δεν θέλουν και δεν τον θέλουν γιατί δεν έχουν τις «απαραίτητες γνώσεις» να τον αντιμετωπίσουν. Και αυτή η «έλλειψη γνώσης» φάνηκε σε όλες της τις διαστάσεις , και είναι τραγικό αυτό, με τους Νόμους «τακτοποίησης» αυθαιρέτων. Η ποσότητα και η ποιότητα των ερωτήσεων στο site του ΤΕΕ τον πρώτο καιρό και στα διάφορα site Μηχανικών στη συνέχεια αποκάλυψε μια τραγική εικόνα «άγνοιας».
Και ανεβαίνουν σε όποια «ράγα» τους προσφέρεται
χωρίς να ξέρουν, γιατί δεν μπορούν, τι είδους «ράγα» είναι αυτή. Και δεν μπορούν γιατί «Λείπει το πραγματικό ιδεολογικό περιεχόμενο της
Αρχιτεκτονικής» στις Σχολές Αρχιτεκτονικής.
Και δεν είναι «Η Αρχιτεκτονική
στις ράγες της νεοσυντηρητικής ηγεμονίας» Είναι «Αρχιτέκτονες στις ράγες της νεοσυντηρητικής ηγεμονίας».
Περιβάλλον: Έγινε
η δίκη για τα bonus του ΝΟΚ. Και οι αντίδικοι λένε…
Αρχιτέκτονας: Από αυτή τη δίκη όμως λείπανε οι καθ’ ύλη αρμόδιοι. Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων, και ο Σύλλογος Πολεοδόμων.
Περιβάλλον: Έχεις
δίκιο σ αυτό που λες.
Αρχιτέκτονας: Το δίκιο τι να το κάνω. Το λόγο θέλω να μάθω.
Περιβάλλον: Θα μου
πεις την άποψή σου για τη δίκη. Δύο λένε ότι είναι τα θέματα που κρίνονται :
Ι) εάν είναι σύμφωνες με το Σύνταγμα οι διατάξεις του
Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), με τις οποίες δίνονται κίνητρα για την
αύξηση της δόμησης και την προσαύξηση του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους (έτσι
όπως αυτό καθορίζεται σε ειδικές ανά περιοχή διατάξεις), προκειμένου να
κατασκευαστούν φιλικά για το περιβάλλον κτίρια και να δημιουργηθούν χώροι
πρασίνου. Και
ΙΙ) εάν πριν από τη θέσπιση των διατάξεων αυτών του ΝΟΚ
έπρεπε να προηγηθεί στρατηγική εκτίμηση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων,
όπως επιβάλλει η ευρωπαϊκή Οδηγία 2001/42/ΕΚ για τα σχέδια ή προγράμματα που
έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον».
Αρχιτέκτονας: Για το πρώτο: Ο
Οικοδομικός Κανονισμός δεν μπορεί να
συμπεριλάβει διατάξεις Πολεοδομικού περιεχομένου, να δώσει δηλαδή αυξήσεις
δόμησης και ύψους πάνω από αυτές που ορίζουν τα Ρυμοτομικά ή Πολεοδομικά
σχέδια. Τη δόμηση την καθορίζουν τα Ρυμοτομικά ή Πολεοδομικά σχέδια. Ο
Οικοδομικός κανονισμός καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις εκτέλεσης της
κατασκευής. Γι' αυτό είναι ΕΝΑΣ και ισχύει για όλη τη Χώρα. Να τι μας λέει ο Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός
του 1985 στο άρθρο 1 : « Σκοπός:
Σκοπός του νόμου είναι ο καθορισμός όρων, περιορισμών και προϋποθέσεων για την εκτέλεση οποιασδήποτε κατασκευής εντός
ή εκτός σχεδίων πόλεων ή οικισμών, ώστε να προστατεύεται το φυσικό και
πολιτιστικό περιβάλλον, καθώς και να
εξυπηρετείται το κοινωνικό συμφέρον». Και εδώ να επισημάνω ότι κάτι ανάλογο
λένε και ο ΓΟΚ/55 και του 73. Το μόνο που συμπληρώνει ο ΓΟΚ/85 είναι αυτό της
εξυπηρέτησης του κοινωνικού συμφέροντας. Ο Οικοδομικός Κανονισμός λοιπόν περιλαμβάνει διατάξεις εκτέλεσης της κατασκευής, ώστε να εξυπηρετείται το κοινωνικό συμφέρον. Το ότι το άρθρο 1 παραλείφθηκε από τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό,
είναι ένα «θέμα» που δημιουργεί εύλογα
ερωτηματικά. Παραλείφθηκε γιατί το «ξέχασαν» ή γιατί………
Ας έρθουμε τώρα σ’ αυτή την «καραμέλα» κτίρια φιλικά στο περιβάλλον. «Φιλικά» σε ποιο περιβάλλον. Το νέο κτίριο έχει άμεσο περιβάλλον τα όμορα υφιστάμενα κτίρια και έμμεσο τα υπόλοιπα υφιστάμενα κτίρια της περιοχής. Για να είναι λοιπόν το νέο κτίριο φιλικό στο περιβάλλον πρέπει να μη θίγονται τα κτίρια του άμεσου περιβάλλοντός του, και τα κτίρια του έμμεσου περιβάλλοντος του. Και αυτό με τα «bonus» μόνο φιλικό περιβάλλον δεν δημιουργεί, γιατί στερεί άμεσα από τα όμορα, βασικά στοιχεία διαβίωσης, όπως είναι ο φωτισμός, ο αερισμός, η θέα κ.α, και έμμεσα θίγει τα κτίρια του έμμεσου περιβάλλοντος. Το ότι «πραγματοποιείται κτίριο ενεργειακά αναβαθμισμένο» είναι μια ποιοτική αναβάθμιση του κτιρίου λόγω της εξέλιξης της ποιότητας των κατασκευών. Δεν είναι δυνατόν σήμερα ένα νέο κτίριο να κτίζεται με την κατασκευαστική ποιότητα ούτε του ’60, ούτε του 80, κτίζεται με τις σημερινές ποιοτικές προδιαγραφές. Και για το λόγο αυτό κανένας από τους προηγούμενους Γενικούς Οικοδομικούς Κανονισμούς δεν περιελάμβανε τέτοιου είδους διατάξεις. Ούτε ο ΓΟΚ του 55 έδωσε «bonus» δόμησης και ύψους σε σχέση με τον ΓΟΚ του 29, ούτε ο ΓΟΚ του 73 σε σχέση με τον ΓΟΚ του 55, ούτε ο ΓΟΚ του 85 σε σχέση με τον ΓΟΚ του 73. Οι ποιοτικές προδιαγραφές εξυπηρετούν τους χρήστες του κτιρίου βασικά, δεν εξυπηρετούν τους όμορους.
Συμπέρασμα: Ο
Οικοδομικός Κανονισμός περιλαμβάνει μόνο
διατάξεις προϋποθέσεων και περιορισμών ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ του έργου. Δεν μπορεί να
περιλαμβάνει διατάξεις Πολεοδομικού περιεχομένου, αυτές είναι αρμοδιότητα των
Ρυμοτομικών ή Πολεοδομικών σχεδιασμών. Και ο ΝΟΚ είναι ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΣ
ακριβώς γιατί ξέφυγε από τον πραγματικό του ρόλο, και περιέλαβε στις διατάξεις
του Πολεοδομικές διατάξεις.
Ας έρθουμε τώρα και στο δεύτερο «θέμα που κρίνεται» :
Οι Πόλεις έχουν
ρυμοτομικά ή Πολεοδομικά σχέδια. Δηλαδή έχουν σχέδιο πόλης όπου καθορίζονται ο μέγιστος
συντελεστής δόμησης, το μέγιστο ποσοστό κάλυψης, το μέγιστο ύψος των οικοδομών, οι επιτρεπόμενες χρήσεις των
κτιρίων στην περιοχή, οι κοινόχρηστοι και δομήσιμοι χώροι. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε περιοχή
το Κράτος έχει ορίσει ότι τα νεοαναγειρόμενα κτίρια οφείλουν να προσαρμόζονται
στις διατάξεις και τους όρους δόμησης που ορίζει το ρυμοτομικό της περιοχής. Για
το λόγο αυτό το Ρυμοτομικό ή Πολεοδομικό
σχέδιο ορίζει με τις διατάξεις του ότι πάνω από τα συγκεκριμένα μέγιστα όρια δόμησης, κάλυψης, ύψους
και όγκου δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν κτίρια, γιατί διαταράσσονται τα
στοιχεία που εξασφαλίζουν την επιλεγμένη από το Ρυμοτομικό ποιότητα διαβίωσης
των κατοίκων. Το ρυμοτομικό ορίζει τους όρους δόμησης της περιοχής και τους
ορίζει με τέτοιο τρόπο που να εξασφαλίζει τα ελάχιστα
τ.μ κοινόχρηστου χώρου /κάτοικο, η αναλογία τ.μ κτιρίου πάνω από τη γη /τ.μ οικοπέδου να
μη ξεπερνά τον Συντελεστή δόμησης, η αναλογία κ.μ κτιρίου πάνω από τη γη/ τ.μ οικοπέδου να
μη ξεπερνά τον συντελεστή όγκου κ.α. Παραβίαση
των παραπάνω αναλογιών σημαίνει επιβάρυνση των συνθηκών διαβίωσης των πολιτών.
Συμπέρασμα:
Ρυμοτομικό ή Πολεοδομικό σχέδιο έχουν όλες οι περιοχές εντός σχεδίου της Χώρας
μας. Και είναι διαφορετικά ως προς τους όρους δόμησης σε κάθε περιοχή. Ο
Οικοδομικός Κανονισμός αντίθετα είναι ένας και ισχύει για όλες τις περιοχές της
Χώρας. Και αυτό είναι Επιλογή. Και είναι επιλογή γιατί ο Οικοδομικός Κανονισμός
υπακούει στο Ρυμοτομικό ή Πολεοδομικό σχέδιο. Και δεν μπορεί να επιβάλλει μειώσεις
ή αυξήσεις της δόμησης, αυτές είναι αρμοδιότητα
του Ρυμοτομικού ή Πολεοδομικού σχεδιασμού. Ο Πολεοδομική μελέτη θα
μελετήσει την κάθε περιοχή θα μετρήσει τις επιπτώσεις της ήδη υφιστάμενης
δόμησης σε κάθε περιοχή και θα κρίνει αν πρέπει να μειώσει ή αν μπορεί να
αυξήσει τα στοιχεία της δόμησης, σε κάθε περιοχή. Και αυτό θα το κάνει η
Πολεοδομική μελέτη και ο Οικοδομικός
Κανονισμός απλά θα εκτελέσει.
Και εδώ έγινε το εξής
: Ο ΝΟΚ έδωσε πέρα και πάνω από τις αρμοδιότητές του αύξηση της δόμησης σε όλη
τη Χώρα, επιβαρύνοντας «αγοραία» τις ήδη επιβαρυμένες Πολεοδομικές σταθερές των
Πολεοδομικών σχεδίων. Και αυτό είναι ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ!!! Και δεν υπάρχει «αν
έπρεπε να προηγηθεί εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων». Τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τις μελετάει, και αυτό γιατί η «εκτίμηση» δεν
φτάνει, ο Πολεοδομικός σχεδιασμός. Και αυτός
καθορίζει αυξήσεις ή μειώσεις, δόμησης, όγκου, ύψους κ.α
Και στη Χώρα μας η Πολεοδομική επιβάρυνση είναι μεγάλη, πολύ
μεγάλη, και να σου εξηγήσω γιατί:
Η αυθαίρετη δόμηση 1985-2010 που
πραγματοποιήθηκε επιβάρυνε ήδη όλους τους
Περιβαλλοντικούς συντελεστές των εγκεκριμένων Πολεοδομικών σχεδίων. Το περίεργο είναι ότι από το 2010, που ξεκίνησε η «τακτοποίηση
αυθαιρέτων» μέχρι σήμερα δεν έχουμε δημοσιευμένα στοιχεία αυτής της
περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Ενώ είχαμε νόμους τακτοποίησης αυθαιρέτων, δηλαδή
κατασκευών που πραγματοποιήθηκαν πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια των Πολεοδομικών
σταθερών που όριζαν τα Πολεοδομικά σχέδια, ποτέ οι Κυβερνήσεις της Χώρας μας
δεν δημοσίευσαν τα στοιχεία αυτά. Και η επιβάρυνση του Περιβάλλοντος από την
αυθαίρετη δόμηση είναι μεγάλη, πολύ
μεγάλη.
Στη χώρα μας λοιπόν όλοι οι όροι δόμησης των Ρυμοτομικών σχεδίων έχουν παραβιαστεί αρνητικά. Αυτό μας λέει η πραγματικότητα. Και αντί να κάτσουν πρώτα να δουν πως θα «αποκαταστήσουν» το Περιβαλλοντικό ισοζύγιο που έχουν υποσχεθεί σε όλους τους Νόμους αυθαιρέτων, γι’ αυτό και κρίθηκαν συνταγματικοί, προχώρησαν στη σύνταξη ενός Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, αυθαίρετα περιέλαβαν στον ΝΟΚ θέματα Πολεοδομικού Κανονισμού, και με τις διατάξεις του επιβαρύνουν αρνητικά τις ήδη επιβαρυμένες από την αυθαίρετη δόμηση Πολεοδομικές σταθερές, των Πολεοδομικών σχεδίων. Αύξηση της δόμησης σημαίνει ότι ο συντελεστής τ.μ κτιρίου /τ.μ οικοπέδου αυξάνεται, όπως αυξάνεται και ο συντελεστής κ.μ κτιρίου/τ.μ οικοπέδου, και μειώνεται ο συντελεστής τ.μ κοινόχρηστου χώρου/κάτοικο. Και αυτό δεν μπορεί να το κάνει ο ΝΟΚ γιατί παραβιάζει τις διατάξεις του ρυμοτομικού ή πολεοδομικού κανονισμού.
Θυμήσου από πότε ζητάμε την δημοσίευση της Περιβαλλοντικής επιβάρυνσης της Χώρας μας από την «τακτοποίηση των αυθαιρέτων». Νομίζω ότι ήρθε η ώρα ΥΠΕΝ και ΤΕΕ να υποχρεωθούν να τη δώσουν.
Περιβάλλον: Στις
11 Οκτώβρη συζητείται στην Ολομέλεια του ΣτΕ το θέμα των bonus στον ΝΟΚ.
Και βλέπω τις τελευταίες μέρες στο ecopress
άρθρα με φανταχτερούς τίτλους. Στο τελευταίο
μάλιστα διάβασα ότι το ΤΕΕ κατέθεσε παρέμβαση υπέρ της συνταγματικότητας του
ΝΟΚ, και επίσης «μεγάλη ομάδα κατασκευαστών» καταθέτει προσφυγή υπέρ του ΝΟΚ.
Αρχιτέκτονας: Και ο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ τι κάνει; Είναι ακόμη σε διακοπές;
Περιβάλλον: Πάντως
να ξέρεις ότι σήμερα 4/10 λήγει η προθεσμία για την κατάθεση παρεμβάσεων.
Αρχιτέκτονας: Το ξέρω. Το διάβασα κι εγώ.
Περιβάλλον: Να το συζητήσουμε πάλι λίγο το θέμα;
Αρχιτέκτονας: Τι να συζητήσουμε. Από το 2012 συζητάμε για το τέρας που το ονόμασαν ΝΟΚ, που δεν είναι "Νέος Οικοδομικός Κανονισμός" αλλά " Νέα Οικοδομική Κερδοσκοπία"
Περιβάλλον: Μα εδώ
κυκλοφορούν άρθρα που εκθειάζουν τον ΝΟΚ. Μάλιστα σήμερα δημοσιεύεται και ένα
άρθρο με τίτλο : «Το «οπλοστάσιο» των κατασκευαστών για τα μπόνους του ΝΟΚ στη μάχη του ΣτΕ»
Αρχιτέκτονας: Το διάβασα σου είπα.
Περιβάλλον: Και
δεν έχεις να πεις τίποτε. Δεν μπορεί!!
Αρχιτέκτονας: Να σου πω. Το ξέρεις το 24 διά του 3 =17;
Περιβάλλον: Μα 24
διά του 3 είναι ίσο με 8. Τι μου λες τώρα;
Αρχιτέκτονας: Γίνεται όμως και 17. Δες την παρακάτω εικόνα να δεις πως γίνεται η διαίρεση και πως επαληθεύεται κιόλας.
24 διά του 3 =17 μας λένε στις «παρεμβάσεις» τους ΤΕΕ και κατασκευαστές.
Περιβάλλον: Μα εδώ
η διαίρεση και οι επαληθεύσεις γίνονται με αφάνταστα λανθασμένο τρόπο.
Αρχιτέκτονας: Αυτό δεν έχει σημασία για το ΤΕΕ και τους κατασκευαστές. Το αποτέλεσμα μετράει!!!
Περιβάλλον: Διάβασα στο ecopress : Λύση για χιλιάδες άκυρα συμβόλαια από το 2011, εξαιτίας λαθών και παραλείψεων μηχανικών ή και χωρίς καθόλου υπαγωγή στους νόμους των αυθαιρέτων δίνει νομοθετική ρύθμιση, η οποία περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο για το Κτηματολόγιο, που ψηφίζεται στη Βουλή. Η νέα νομοθετική ρύθμιση που ψηφίζεται στη Βουλή σε γενικές γραμμές προβλέπει ότι θεραπεύεται η ακυρότητα του συμβολαίου, διορθώνεται η λανθασμένη και καλύπτεται η παράλειψη υπαγωγής αυθαιρέτου του ακινήτου, με την εκ νέου ορθή υπαγωγή από μηχανικό, που θα αποτυπώνει την πραγματική κατάσταση του ακινήτου και δίνει τη δυνατότητα στον αγοραστή ιδιοκτήτη, να προχωρήσει σε μονομερή διόρθωση του συμβολαίου.
Αρχιτέκτονας: Μπράβο στο ΥΠΕΝ!!! Βάφτισε την « έλλειψη επιστημονικής κατάρτισης» «λάθος», την «έλλειψη επιστημονικής συνείδησης» «παράλειψη» και έλυσε το πρόβλημα.
Περιβάλλον: Σε
βλέπω θυμωμένη.
Η «Μηχανικοσαβούρα» είναι η μερίδα
εκείνων των Μηχανικών που γεννήθηκε και ανατράφηκε στο χρόνια της μεγάλης αυθαιρεσίας
1985-2010, όταν καταργήθηκε στην πραγματικότητα ο έλεγχος των οικοδομών από την
Πολεοδομία. Η μερίδα αυτή με κουρέλια
γνώσης των Νόμων, έφερνε στις Πολεοδομίες άδειες που δεν ήταν δυνατόν να
εγκριθούν. Οι υπάλληλοι ελέγχου γράφανε τις παρατηρήσεις, και επειδή δεν είχαν
γνώσεις δεν τις καταλάβαιναν και δεν μπορούσαν να τις διορθώσουν. Ήταν όμως τέτοιος
ο εγωισμός τους και η έπαρσή τους, που στους διαδρόμους κατηγορούσαν τους υπαλλήλους,
για άνευ λόγου παρατηρήσεις. Οι «έχοντες» πληρώνανε κάποιον Μηχανικό που ήξερε τους
Νόμους και μπορούσε να διορθώσει τον φάκελο της αδείας, και με μεγάλη
περιφρόνηση του δώσανε τον τίτλο του «αδειά».
Οι μη «έχοντες» ξημεροβραδιάζονταν στους διαδρόμους ρωτώντας δεξιά και
αριστερά συναδέλφους πώς να διορθώσει τη μία ή την άλλη παρατήρηση. Επινόησαν
ιστορίες «πέρα και πάνω από κάθε
φαντασία» για να δικαιολογήσουν την άγνοιά τους. Και όλες είχαν σαν στόχο την
Υπηρεσία της Πολεοδομίας και τους υπαλλήλους της. Ποτέ όμως δεν κάθισαν να μελετήσουν
τους Νόμους και τις Διατάξεις. Με τα χρόνια βέβαια τα κουρέλια γνώσης
αυξήθηκαν, νόμισαν ότι απέκτησαν γνώσεις, αλλά στην πραγματικότητα αύξησαν τα
κουρέλια τους, την γνώση δεν την απόκτησαν ποτέ. Τους διευκόλυνε βέβαια το ότι
με την κατάργηση της αυτοψίας από την Πολεοδομία της κατασκευής, μπορούσαν να
πραγματοποιήσουν κατά την ανέγερση της οικοδομής οποιαδήποτε παράβαση χωρίς να έχουν
επιπτώσεις. Και ήταν αυτό που τους έδωσε το δικαίωμα να υπερηφανεύονται για την
«επαγγελματική» τους επιτυχία. Η «περιφρόνηση» τους στις Υπηρεσίες του Κράτους
έφτασε στο «ζενίθ» και η «επιθυμία» τους να καταργηθεί ο «έλεγχος»
παρουσιάστηκε σαν «δίκαιη διεκδίκηση».
Και επειδή όλα τα «απατηλά ωραία»
τελειώνουν κάποτε το 2010 μένουν χωρίς δουλειά γιατί η « συγκεκριμένη αυθαίρετη
δόμηση» έπαιξε πια τον ρόλο της και σταμάτησε. Με τον Νόμο 3843/2010 έχουμε τις
δηλώσεις για τους ημιυπαίθριους, που δίνει κάποια έστω απασχόληση στον κλάδο
που πλήττεται από την ανεργία, τρέχουν να συντάξουν δηλώσεις με 230,00ευρώ την
δήλωση, αλλά πάλι συναντούν προβλήματα, γιατί οι δηλώσεις ελέγχονται από τις Πολεοδομίες,
και αυτό τους δημιουργεί προβλήματα γιατί πρέπει να ακολουθήσουν τις διατάξεις
του Νόμου. Και έχουμε πάλι «διαμαρτυρίες» αυτή τη φορά τους φιλοξενούν και τα
ΜΜΕ για την «απαράδεκτη Πολεοδομία».
Και ο Σηφουνάκης μαζί με τον
Παπακωνσταντίνου, τους «παίρνει υπό την προστασία τη δική του και του
Υπουργείου» αποκαλεί τις Πολεοδομίες «καρκίνωμα» και τις κλείνει, και τους ικανοποιεί με τον Νόμο για τα αυθαίρετα,
με την μεγάλη «τροποποίηση» να κατατίθενται οι φάκελοι των αυθαιρέτων
ηλεκτρονικά στο ΤΕΕ. Και εδώ αρχίζει το «πανηγύρι». Οι νόμοι τακτοποίησης
αυθαιρέτων απαιτούν γνώσεις ΓΟΚ 55, 73, 85 με την τροποποίηση του 2000. Και
αυτές δεν υπάρχουν, δεν τις έχουν. Αλλά αυτό δεν τους νοιάζει. Η υποβολή
γίνεται ηλεκτρονικά και μπορούν να καταθέσουν ότι θέλουν, και αν κάνουν λάθος,
θα πουν ότι δεν φταίνε αυτοί, φταίνε οι Νόμοι που είναι πολλοί και οι Διατάξεις
που δεν είναι κατανοητές. Είναι «προστατευόμενο
είδος» πια.
Περιβάλλον: Το διάβασες αυτό; Δημοσιεύθηκε εδώ: https://ecopress.gr/tee-poleodomiko-bachalo-sta-idioti/ « Ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός έθεσε στο τραπέζι του δημοσίου διαλόγου τα προβλήματα της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, με αιχμή τις άδειες του ΝΟΚ, μιλώντας για «παρακμή ασφάλειας δικαίου σε αυτόν τον τομέα»
Γιώργος Στασινός: απόλυτο
μπάχαλο στην ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα – Δεν έχω ξαναζήσει τέτοια
παρακμή ασφάλειας δικαίου σε αυτόν τον τομέα
Την κατάσταση που επικρατεί στην ιδιωτική οικοδομική
δραστηριότητα σε όλη την Ελλάδα περιέγραψε ο Πρόεδρος του Τεχνικού
Επιμελητηρίου Ελλάδας Γιώργος
Στασινός, κάνοντας λόγο για «παρακμή της ασφάλειας δικαίου σε αυτόν τον
τομέα», στο πλαίσιο της τοποθέτησής του στο 7ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών
– ITC 2024.
-«Ζούμε αυτή την περίοδο το
απόλυτο μπάχαλο σε ό, τι αφορά την ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα σε όλη την
Ελλάδα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο
Γιώργος Στασινός περιγράφοντας ότι ξεκινούν οικοδομές, με εγκρίσεις και έχοντας
εκδώσει άδεια, και αμέσως σταματούν, γιατί κάποιος δήμαρχος «αποφάσισε ότι
έγινε οικολόγος επειδή ο ψηφοφόρος του δεν θέλει, ουσιαστικά, να χτίσει ο
απέναντι. Ανακάλυψαν τον ΝΟΚ που υπάρχει από το 2012 και ξαφνικά διαμαρτύρονται
τώρα».
-«Όσα χρόνια είμαι μηχανικός
δεν έχω ξαναζήσει τέτοια παρακμή ασφάλειας δικαίου σε ό, τι αφορά αυτό το
κομμάτι και πάλι κανείς δεν ασχολείται. Πλέον αν θέλεις να αναπτύξεις οικοδομική
δραστηριότητα πρέπει να ρωτήσεις σε ποιον δήμο είσαι», σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΤΕΕ..»
Αρχιτέκτονας : Και από εμένα τι περιμένεις να σου πω. Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ «ασχημονεί» για άλλη μια φορά. Και το δικαίωμα αυτό του το έδωσαν όσοι τον ψήφισαν στις πρόσφατες εκλογές του ΤΕΕ. Και δεν μιλάω ούτε για τους εργολάβους που τον ψήφισαν ούτε για τους Archistar (Αρχιτέκτονες με φήμη), μιλάω για εκείνους τους «παρατρεχάμενους» που «νομίζουν» ότι ο νόμος τους ευνοεί. Ο Πρόεδρος τους «περιπαίζει» και αυτοί νομίζουν ότι τους «στηρίζει». Πιστεύουν ότι ο μη έλεγχος των δηλώσεων αυθαιρέτων, ο μη έλεγχος της έκδοσης οικοδομικών αδειών, ο ΝΟΚ τους στηρίζει. Δεν έχουν καταλάβει ότι η πραγματικότητα λέει ότι τους «εγκλωβίζει» στην εξυπηρέτηση των μεγάλων κατασκευαστικών συμφερόντων και στην καταπάτηση των λαϊκών συμφερόντων. Και δεν συνεχίζω. Έχουμε μιλήσει πολλές φορές για τα θέματα αυτά. Κάνε μια περιήγηση στο blog να τα δεις.
Περιβάλλον: Δεν
ξέρω τι να πω. Καλημέρα ή ……..
Αρχιτέκτονας: Δεν χρειάζεται να πεις τίποτε. Σε βλέπω!!!
Περιβάλλον: Εσύ με
βλέπεις. Δεν με βλέπουν όμως ΑΥΤΟΙ που πρέπει να με δουν.
Αρχιτέκτονας: Σε βλέπουν….. και βλέπουν ότι έχεις «επενδυτικές δυσκολίες», γιατί έχεις δάση, έχεις δέντρα και θάμνους, έχεις χαράδρες απρόσιτες, έχεις αέρα, έχεις σπίτια σε λάθος θέση, έχεις…… έχεις….. Δεν είσαι σαν το e-perivallon που βλέπουν στην οθόνη τους, το τακτοποιημένο με τις ανεμογεννήτριες να γυρνούν ελεύθερα στον αέρα, χωρίς τίποτε να τις ενοχλεί, τίποτε να τις επηρεάζει, με τα αόρατα κομψά υπόσκαφα στις πλαγιές όπου το μόνο που είναι ορατό είναι η μεγάλη άνετη βεράντα και η απαραίτητη πισίνα, με τα νέα ψηλά κτίρια στις πόλεις να δεσπόζουν επιβλητικά και περήφανα, πάνω από τα παλιά κοντά, έτοιμα να τρυπήσουν τον ουρανό.
Περιβάλλον: Ναι
αλλά αυτά για να γίνουν σπάνε τα πλευρά της γης και της σμπαραλιάζουν τα στήθια. Ανάσα δεν
μπορεί να πάρει!! Ξέρεις τι σημαίνει αυτό;
Αρχιτέκτονας: Ξέρω.
Περιβάλλον: Βαρέθηκα
να ακούω ότι φταίει το δάσος, φταίνε οι χαράδρες, φταίει η πυκνή βλάστηση, φταίνε τα
σπίτια, φταίει ο αέρας,… Και αυτό
το 112 πάλι έχει καταντήσει μια ανοησία. Είναι σαν να σου λέει «φύγε γιατί
εμποδίζεις την ελευθερία κίνησης της
φωτιάς».
Αρχιτέκτονας: Εσύ το βαρέθηκες αλλά αυτοί θα συνεχίσουν να λένε τα ίδια. Χρόνια τώρα τα λένε!!! Αλλά στις τελευταίες εκλογές πήρανε 40,56%. Και μη μου πεις ότι ήταν μεγάλη η αποχή, η αποχή κάτι σημαίνει, δεν είναι αυτονόητη όπως θέλουν να μας πείσουν. Στις 28 Φλεβάρη του 2023 είχαμε το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη, γεμίσανε οι πλατείες με διαμαρτυρίες για την Κυβερνητική συμπεριφορά, και στις 12 Ιούνη στις εθνικές εκλογές πήρανε 40%. Αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά, στο εκλογικό σώμα.
Περιβάλλον: Θα μου πεις τι δεν πάει καλά;
Αρχιτέκτονας: Κοίταξε, εγώ δεν είμαι πολιτικός αναλυτής, για να έχω τις απαραίτητες γνώσεις για τέτοιου είδους ανάλυση. Είμαι Αρχιτέκτονας, και δεν μου είναι εύκολο να κάνω τέτοιου είδους αναλύσεις. Θα σου πω όμως την άποψή μου. Η σημερινή κατάσταση έχει μακρύ παρελθόν. Ξεκινά στη δεκαετία του 70. Η δεκαετία αυτή είναι δύσκολη για τις κυρίαρχες καπιταλιστικές τάξεις των Χωρών της Δυτικής Ευρώπης και κατά συνέπεια και των Η.Π.Α που βλέπουν ότι η άνοδος των αριστερών κομμάτων σ’ αυτές θα τους δημιουργήσει πρόβλημα στην εδραιωμένη κυριαρχία τους σ’ αυτή. Βλέπουν, και αυτό είναι που τις τρομάζει, τις τρομοκρατεί θα έλεγα , ότι οι ανθρωπιστικές αξίες στους λαούς της Ευρώπης παίρνουν, επικίνδυνα για τα συμφέροντά της, γνήσια ανθρωπιστικά χαρακτηριστικά . Αποφασίζουν λοιπόν- μελετούν, αναλύουν, συνθέτουν – και καταλήγουν ότι πρέπει να αλλάξουν το περιεχόμενο των ανθρωπιστικών αξιών των λαϊκών τάξεων, και για να γίνει αυτό και να πετύχει, πρέπει να δημιουργηθεί ένα ανθρώπινο απόθεμα λαού αναθρεμμένο με νέες ανθρωπιστικές αρχές, που να συμπεριφέρεται σύμφωνα με αυτές, να λειτουργεί με αυτές, να τις στηρίζει με πάθος, να τις προωθεί, να είναι διατεθειμένο να τις επιβάλλει με κάθε τρόπο, να είναι περήφανο για τις αρχές που εξυπηρετεί, και το πιο σημαντικό να μην έχει «ενδοιασμούς και κρίσεις συνείδησης». Το «ανθρώπινο απόθεμα» λαού όμως για να «ανατραφεί» θέλει και χρόνο και «πρακτικές ανατροφής». Αποφασίζει λοιπόν να κάνει υπομονή και ξεκινά με αργά βήματα αλλά σταθερά την καλλιέργεια των νέων ανθρωπιστικών της αξιών στους λαούς, που θα εξυπηρετήσουν την συνέχιση τής κυριαρχίας της, οικονομική- κοινωνική-πολιτική.
Επαναφέρει λοιπόν, γιατί βλέπει ότι η συντηρητική μορφή του αστικού ανθρωπισμού δεν την εξυπηρετεί πιά στις νέες επιδιώξεις της, με νέα επεξεργασμένη μορφή τρία συστατικά της φεουδαρχικής και Εκκλησιαστικής κυριαρχίας, βαθιά αντιανθρωπιστικά και τα τρία, που πολέμησε για να κυριαρχήσει: δημιουργεί ένα νέο τύπο «φεουδάρχη», με χαρακτηριστικά φεουδάρχη, αλλά το φεουδάρχης παραλείπεται έντεχνα και καταδικάζεται με «βδελυγμία». Επαναφέρει την έννοια της «αυθεντίας» αλλά την τοποθετεί έξω και πάνω από τον στενό προηγούμενο εκκλησιαστικό της χαρακτήρα. Βγάζει την έννοια της «πίστης» από το στενό της θρησκευτικό πεδίο και της δίνει κοσμοπολίτικα χαρακτηριστικά . Αντικαθιστά την έννοια της ζωής την με την επιβίωση .Ο νέος «φεουδάρχης» μετονομάζεται «πολυεκατομμυριούχος», «εκατομμυριούχος», «μοντέρνος επιχειρηματίας με κοινωνική προσφορά» «επενδυτής με διεθνή αναγνώριση», «βιομήχανος με όραμα για νέες πρωτοπόρες εργασιακές σχέσεις με σεβασμό στην ελευθερία του εργαζόμενου» και όλοι μηδενός εξαιρουμένου έχουν τον Μέγιστο Τίτλο του «Φιλάνθρωπου», και το «φιλάνθρωπος» σβήνει μιά για πάντα το «φεουδάρχης». Η «αυθεντία» στολίζεται είτε με τίτλους όπως «πετυχημένος στο χώρο του» είτε με τίτλους «ειδικεύσεων και εξειδικεύσεων», ώστε να μην αμφισβητείται η «πίστη» στα λεγόμενά τους , και σερβίρεται με το «αυτός ξέρει, και σε βοηθά να ενεργήσεις, να μάθεις», το γιατί εσύ δεν μπορείς να «ξέρεις» μη σε απασχολεί οι «πετυχημένοι, οι ειδικοί και οι εξειδικευμένοι» έχουν έτοιμες απαντήσεις σε κάθε πρόβλημά σου, και σου εξασφαλίζουν την επιτυχία «πίστεψέ τους λοιπόν και προχώρα». Το ότι έτσι η «σκέψη» στειροποιείται και δεν γεννά πια αμφισβητήσεις, το καμουφλάρει με το «στη σημερινή κοινωνία της ταχύτητας, αν αποφασίσεις να σπαταλήσεις χρόνο να σκεφτείς, χάνεις το γρήγορο τραίνο της εξέλιξης και αποτυχαίνεις». Και κυρήχνει πως η «επιβίωση» είναι σήμερα ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος ζωής, αφού ο σύγχρονος ανταγωνισμός σήμερα είναι μεγάλος σε όλα τα φανερώματα της ζωής, κερδίζει και «ζει» όποιος τελικά καταφέρνει να επιβιώσει , το πώς δεν έχει σημασία, η επιβίωση μετράει.
Η δολοφονία του Aldo Moro στην Ιταλία το 1978 και η επιλογή του Πολωνού Πάπα τον ίδιο χρόνο ήταν η αφετηρία εκκίνησης των «νέων ανθρωπιστικών αξιών», «ανθρωπιστικές» για την κυρίαρχη τάξη, βαθιά όμως «αντιανθρωπιστικές» για τους λαούς. Και ο θάνατος του Ενρίκο Μπερλινγκουέρ το 1984 την διευκολύνει αφού το PC ( το κομμουνιστικό κόμμα Ιταλίας, το πιο δυνατό τότε στη Δυτική Ευρώπη) μετατοπίζεται ιδεολογικά, μετά τον θάνατό του, σε θέσεις προοδευτικού αστικού ανθρωπισμού, που η κυρίαρχη καπιταλιστική τάξη άφησε πια κενό, εγκαταλείποντας οριστικά και αμετάκλητα τις αρχές του γνήσιου ανθρωπισμού. Τον ίδιο δρόμο ακολουθούν και τα υπόλοιπα κομμουνιστικά κόμματα στην Δυτική Ευρώπη, και στην Ελλάδα. Αυτό όμως έχει σαν συνέπεια το σταμάτημα της περαιτέρω ιδεολογικής επεξεργασίας και διάδοσης των αρχών του γνήσιου ανθρωπισμού. Τον αστικό ανθρωπισμό όμως δεν τον πολεμάς με την παραλλαγή του αστικού ανθρωπισμού που λέγεται «προοδευτικός», «αστικός» παραμένει, κατ’ «ευφημισμό» έφερνε την ονομασία «προοδευτικός». Και αυτό διευκόλυνε αντί να αναχαιτίσει την επικράτηση των νέων «αντιανθρωπιστικών ανθρωπιστικών αξιών» που με μεγάλη μαεστρία επέβαλλε η κυρίαρχη καπιταλιστική τάξη στους λαούς. Ο «αστικός ανθρωπισμός» προχώρησε σε μια ριζική αναμόρφωση των «ανθρωπιστικών αξιών» του, εμπλουτίζοντας τες με όχι μόνο συντηρητικά αλλά βαθιά σκοταδιστικά στοιχεία , και ο «γνήσιος ανθρωπισμός» έμεινε στάσιμος.
Και όσο συνεχίζεται αυτή η «στασιμότητα» τόσο τα πράγματα δεν θα πηγαίνουν καλά για τους λαούς. Αυτοί θα συνεχίσουν να λένε τα ίδια και εμείς θα συνεχίσουμε ……………..
Σημείωση : Για όποιον θέλει να διαβάσει τις βασικές αρχές του «ανθρωπισμού» μπορεί να τις διαβάσει εδώ: Ανθρωπισμός
Περιβάλλον: Πολλές
ερωτήσεις είχαμε μετά τη τελευταία συζήτησή μας για τη Γυάρο.
Αρχιτέκτονας: Τις είδα κι εγώ.
Περιβάλλον: Δεν
απάντησες όμως.
Αρχιτέκτονας: Θέλω κάποιο χρόνο. Πρέπει να καταλάβω τα ερωτήματα πρώτα.
Περιβάλλον: Θα σε διευκολύνω.
Πρώτο ερώτημα: ρωτούν γιατί δεν σχολιάζεις τις απόψεις των κομμάτων για τη
Γυάρο. Όλα τα κόμματα τοποθετήθηκαν.
Αρχιτέκτονας: Τα κόμματα τοποθετούνται απέναντι στα προβλήματα που παρουσιάζονται γιατί θέλουν να «ακουστούν» αλλά έχουν εδώ και καιρό σταματήσει να «ακούν». Και προκειμένου να πείσουν καλλιεργούν στο λαό την «πίστη» και όχι τη «σκέψη», και αυτό μου είναι δύσκολο να το αποδεχτώ. Μου θυμίζει τον «σχολαστικισμό» της Καθολικής Εκκλησίας. Έχει σήμερα βέβαια άλλη μορφή αλλά στηρίζεται στις ίδιες ρίζες. Ο «αστικός ανθρωπισμός» στην ανοδική του πορεία, στη περίοδο που λέμε της «Αναγέννησης», τη «σκέψη» καλλιέργησε για να πολεμήσει την «πίστη» της Καθολικής Εκκλησίας. Τώρα όμως που έχει αλλάξει ο οικονομικός-κοινωνικός προσανατολισμός του και έχει πάρει την ακραία συντηρητική μορφή δανείστηκε την «πίστη» που κάποτε πολέμησε για να εξυπηρετήσει τις νέες επιδιώξεις του, και με τα νέα επικοινωνιακά μέσα την επιβάλλει σε όλα τα φανερώματα της κοινωνικής ζωής. Γι αυτό και καλλιεργεί σήμερα την «αριστεία», στον «άριστο» πιστεύεις, καλλιεργεί την Παιδεία των ερωτοαπαντήσεων όπου σε κάθε ερώτηση υπάρχει ΜΙΑ απάντηση μόνο, καλλιεργεί την «πίστη» στην άποψη του «ειδικού και εξειδικευμένου» και απαξιώνει κάθε διαφορετική άποψη ας είναι και «επιστημονικά τεκμηριωμένη». Και τα κόμματα έχουν γεμίσει με «ειδικούς και εξειδικευμένους». Ζούμε, σ’ αυτή την άποψη έχω κατασταλάξει , σε μια εποχή όπου η «τυφλή πίστη» βαφτίστηκε «ελεύθερη πίστη» και «λιβανίζεται» και η «ελεύθερη σκέψη» βαφτίστηκε « ακραία θέση» απαξιώνεται και αρκετές φορές καταδιώκεται. Γι αυτό δεν σχολιάζω τις απόψεις των κομμάτων.
Περιβάλλον: Ναι
αλλά εδώ υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα κόμματα, όπως σου είπε ένας αναγνώστης.
Και να τι σου γράφει: «Η Δήμητρα Παντάπαση, μέλος της Κομματικής
Επιτροπής Αιγαίου του ΚΚΕ, που επισκέφτηκε τη Γυάρο, με
μέλη της ΤΕ Βορείων και Δυτικών
Κυκλάδων και της ΚΟΒ Σύρου του ΚΚΕ αλλά και φίλους
του Κόμματος, δήλωσε ότι η Γυάρος πρέπει να γίνει : «εδώ και τώρα να
προχωρήσουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να γίνει το μόνο σωστό για τη
Γυάρο και τους χιλιάδες εξόριστους: να αναδειχθεί ως τόπος τιμής, προσκυνήματος
για όσους μαρτύρησαν σε αυτό το κολαστήριο. Να αναστηλωθούν και να συντηρηθούν
τα κτίρια των φυλακών και να γίνει ένας επισκέψιμος ιστορικός τόπος – μνημείο
της σύγχρονης ιστορίας του λαού μας……….»
Αρχιτέκτονας: Επιμένεις βλέπω. Δεν συμφωνώ με την άποψη αυτή, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν την σέβομαι. Οι χωρίς ζωή «τόποι τιμής» είναι «νεκροί» τόποι, και όσο να τους στολίσουμε με λόγους ωραίους, με εκδηλώσεις τιμής, με προσκυνήματα, δεν «ζωντανεύουν», αντίθετα κινδυνεύουν να γίνουν «πασαρέλα» επίδειξης «κούφιας μνήμης». Αυτή είναι η άποψή μου. Και νομίζω ότι στις δύο τελευταίες συζητήσεις μας σου εξήγησα το γιατί. Η Γυάρος δεν είναι «Πομπηία». Η Γυάρος εκπέμπει «μήνυμα ζωής, μήνυμα αγώνα, μήνυμα γνήσιου ανθρωπισμού, μήνυμα θυσίας για το γενικό καλό, μήνυμα …., μήνυμα……..». Και η ιστορία έχει αποδείξει ότι όταν το «μήνυμα» γίνεται «μνημείο» χάνει την αξία του, την ζωντάνια του, γίνεται ένα «κουφάρι» που ο καθένας μπορεί να το στολίζει με κάθε λογής λουλούδια από τσουκνίδες μέχρι βιόλες. Κοίταξε η διατήρηση της πραγματικής ιστορικής μνήμης της Γυάρου δεν είναι ένα εύκολο εγχείρημα. Και δεν είναι εύκολο γιατί σήμερα ο αστικός ανθρωπισμός καλλιεργεί, εδώ και χρόνια έχει ξεκινήσει και τελευταία έχει εντατικοποιήσει, για να διατηρήσει την υπεροχή του, αξίες στους λαούς κάθε άλλο παρά ανθρωπιστικές, και το κάνει μέσω της παιδείας, μέσω των κοινωνικών αξιών που προωθεί, μέσω των εργασιακών συνθηκών που επιβάλλει,….. Και πάνω απ' όλα, αντικατέστησε το ιδανικό της ζωής, με το ιδανικό της επιβίωσης. Και αυτό δεν μπορεί για να περνά απαρατήρητο να ισοσταθμίζεται με εκφράσεις «το μόνο σωστό». Γιατί άλλο η ζωή και η χαρά της ζωής και άλλο η επιβίωση. Στη ζωή επιλέγεις, στην επιβίωση δεν επιλέγεις, υποχρεώνεσαι να ακολουθήσεις «το μόνο σωστό» δρόμο που έχουν επιλέξει άλλοι για σένα.
Όταν ο Τάσος Λειβαδίτης γράφει «στη Δραπετσώνα πια δεν έχουμε ζωή…» για την ζωή μιλάει δεν μιλάει για την επιβίωση. Όταν ο Γιάννης Ρίτσος γράφει «Μέρα Μαγιού μου μίσεψες..» για τη ζωή γράφει, δεν γράφει για την επιβίωση. Όταν ο Μιχάλης Παπαμαύρος γράφει στον Σωτηρίου :"....εμείς οι φυλακισμένοι δεν έχουμε ανάγκη από ενθάρρυνση. Έχουμε κατανόηση και το φρόνημά μας είναι ακμαίο..." για τη ζωή γράφει , δεν γράφει για την επιβίωση . Όταν ο Σωτηρίου με την Ιμβριώτη γράφουν Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ μήνυμα ζωής στέλνουν, δεν στέλνουν μήνυμα επιβίωσης.
Όταν η δασκάλα μας είπε
: «Τους δώσανε καινούργια σπίτια, καινούργιους δρόμους, καινούργια σχολεία,
αλλά τους κλέψανε τη ζωή», τη ζωή εννοούσε δεν εννοούσε την επιβίωση.
Και η Γυάρος όπως και η Μακρόνησος , ο Άι Στράτης, το Τρίκερι για τη ζωή μιλάνε δεν μιλάνε για επιβίωση. Μήνυμα ζωής περιέχουν, δεν περιέχουν μήνυμα επιβίωσης.
Σημείωση : Δείτε το χειρόγραφο του Παπαμαύρου. Στο αρχείο του Παιδαγωγού Κώστα Σωτηρίου έχει αναρτηθεί
https://arxeiokdsotiriou.blogspot.com/2017/03/7121946.html
Περιβάλλον:
Καιρό έχουμε να τα πούμε
Αρχιτέκτονας: Όχι και καιρό. Πριν
από ένα μήνα περίπου μιλήσαμε.
Περιβάλλον:
Ξέρεις διαβάζω στα site άρθρα
που αφορούν την Αρχιτεκτονική. Γράφτηκαν πολλά τώρα τελευταία για τη Γυάρο, για το ΝΟΚ,
για τα ακίνητα που έχουν προβλήματα σύνταξης «ταυτότητας κτιρίου» και οι ιδιοκτήτες τους
είναι απελπισμένοι γιατί δεν μπορούν να τα μεταβιβάσουν, για το κέντρο της
Αθήνας που «αναβαθμίζεται» με γοργούς
ρυθμούς, για την κατεδάφιση των δύο τελευταίων ορόφων του «Coco-Mat Athens» που
καθυστερεί, για τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας που έχουν πληθύνει, για
….. για ….για
Αρχιτέκτονας: Και εγώ τα διαβάζω.
Δεν κατάλαβα όμως τι θέλεις να συζητήσουμε.
Περιβάλλον: Να σου
εξηγήσω. Διάβασα πολλά άρθρα για το θέμα που προέκυψε με την Γυάρο: Όλα είναι
αντίθετα στις επιδιώξεις των συμμετεχόντων στην εκδήλωση της «Arxellence 3».
Όλα μιλούν για την «διατήρηση της
ιστορικής μνήμης». Σου αναφέρω μερικές : Ο μαρτυρικός τόπος της Γυάρου - Μελέτες για την ανάδειξη και προστασία των στρατοπέδων της ν. Γυάρου - Απόφαση – ανακοίνωση του δ.σ. του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων – Τμήμα Αττικής για τον Ιδιωτικό «Διεθνή Διαγωνισμό Αρχιτεκτονικών Ιδεών» για τη Γυάρο
Αρχιτέκτονας: Η «ιστορική μνήμη» πρέπει να δίνει τη δυνατότητα να ερμηνευθεί το «σήμερα». Τότε
και μόνο τότε η «μνήμη» αποκτά αξία, γίνεται πραγματικό βοήθημα της «σκέψης». Η
«μνήμη» της Γυάρου για να αποκτήσει την πραγματική της αξία πρέπει να δώσει στη
σημερινή γενιά και στις επόμενες, τη δυνατότητα να διαπιστώσει την εξάρτηση της σημερινής πραγματικότητας από τα περασμένα,
και η Γυάρος είναι λαμπρό παράδειγμα των πρακτικών και των τρόπων που
χρησιμοποιήθηκαν από την εξουσία, για να μη λυθούν προς όφελος του λαού τα
προβλήματα της κοινωνίας. Η «ιστορική μνήμη» της Γυάρου έχει πολιτικό-κοινωνικό
πρόσημο και ταξικό κατά συνέπεια περιεχόμενο. Και όσοι κόπτονται σήμερα να
διαφυλάξουν την «ιστορική μνήμη» της Γυάρου πρέπει πρώτα να ασπαστούν ξεκάθαρα το
πολιτικό-κοινωνικό πρόσημο της Γυάρου, και όχι να κρύβονται πίσω από
«δακρύβρεκτα» κείμενα, ούτε πίσω από «ιστορικές διαδρομές». Η Γυάρος ούτε
μπορεί να μείνει ένας τόπος με κτίσματα συντηρημένα αλλά νεκρά, ούτε μπορεί να
γίνει ένας τόπος ξερής «ιστορικής»
ξενάγησης, φορτωμένης με μνήμες ασύνδετες με το σήμερα. Η Γυάρος για να
διατηρήσει την «ιστορική της μνήμη» πρέπει να αποκτήσει ζωή. Πρέπει να γίνει,
την άποψή μου λέω, ένας τόπος όπου το παλιό «μήνυμα των ανθρώπων» που
φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και πολλοί πέθαναν στο τόπο αυτό να γίνει εφαλτήριο ζωντανής λαϊκής σκέψης για την ερμηνεία του σήμερα. Να γίνει ένας τόπος όπου η σημερινή ΝΕΟΛΑΙΑ
που ψάχνει αλλά δεν βρίσκει τρόπους να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που της
βάζει η σημερινή εποχή, να έχει την δυνατότητα να μελετήσει, να συζητήσει και
να προτείνει λύσεις σε ένα τόπο και χώρο όπου θα κυριαρχούν και θα τιμούνται οι
ανθρωπιστικές αξίες για τις οποίες οι άνθρωποι που στο τόπο αυτό φυλακίστηκαν βασανίστηκαν και πολλοί πλήρωσαν
με τη ζωή τους, να τιμούνται όπως τους αξίζει.
Και τι εννοώ :
Θυμάμαι
όταν σαν φοιτήτρια, στο πρώτο μισό του ‘70 στη Σχολή έπρεπε να σχεδιάσουμε ΣΧΟΛΕΙΑ για τις μικρές ηλικίες
(Νηπιαγωγεία και Δημοτικά) και ο Καθηγητής μάς έστειλε σε Σχολεία να παρακολουθήσουμε τη
ζωή των παιδιών και των δασκάλων σε αυτό, να συζητήσουμε μαζί τους, να ζήσουμε
μαζί τους. Και δεν μας έστειλε μόνο σε γειτονιές εύπορων κοινωνικών στρωμάτων,
μας έστειλε και σε εργατικές συνοικίες, και μας είπε ότι πρέπει να δούμε και τη
ζωή στον περίγυρο των Σχολείων και στις δύο γειτονιές. Είστε
ελεύθεροι μας είπε να κάνετε το δικό σας
πλάνο εργασίας. Και όταν τον
ρωτήσαμε γιατί μας στέλνεις τόσο μακριά - οι εργατικές συνοικίες ήταν μακριά
και η συγκοινωνία στην καλύτερη
περίπτωση ήταν κάθε μισή ώρα - μας απάντησε : Εσείς πάτε και θα δείτε ότι εκεί
θα βρείτε την απάντηση. Ήταν αυτό που
λέγανε τότε στη Σχολή πολλοί καθηγητές που τιμούσαν τον κοινωνικό τους ρόλο. ΤΟ
ΦΟΙΤΗΤΑΡΙΟ ΝΑ ΒΓΕΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗ ΣΧΟΛΗ, να αφουγκραστεί την
πραγματική κοινωνία, να ακούσει
προβλήματά της, να πάρει εμπειρίες για τη ζωή μέσα στη πραγματική κοινωνική
ζωή. Γιατί μόνο έτσι μπορεί να κατανοήσει την σημερινή πραγματικότητα, μόνο έτσι μπορεί να διαπιστώσει την
εξάρτησή της από τα περασμένα, να δει την προοπτική που διαμορφώνεται για το αύριο,
και να κάνει την δική του πρόταση για το αύριο.
Σε
ένα Σχολείο λοιπόν ενός νέου συνοικισμού στη
περιφέρεια της πόλης που πήγαμε, καινούργιο
κτίσμα, ήταν μια δασκάλα, που όταν την ρωτήσαμε τι κτιριακά προβλήματα
αντιμετωπίζει το Σχολείο μάς απάντησε «κανένα», άλλα είναι τα προβλήματα της
συνοικίας. Της ζητήσαμε λοιπόν να μας κάνει μια μικρή ανάλυση. Να τι μας είπε:
Εδώ μένουν οικογένειες εργατών, που για να πάνε στη δουλειά τους χρειάζονται με
την συγκοινωνία που υπάρχει πάνω από δύο ώρες. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται
και δύο ώρες να γυρίσουν. Όταν υπάρχουν παιδιά η γυναίκα είναι υποχρεωμένη να
μείνει στο σπίτι. Υπάρχει όμως ανάγκη χρημάτων για την επιβίωση. Έτσι πολλές
γυναίκες δουλεύουν φασόν . Η περιοχή έχει γίνει ένα χώρος όπου όλη την ημέρα
και μέχρι αργά το βράδυ το μόνο που ακούς είναι ο θόρυβος της μηχανής του φασόν.
Και τα παιδιά όταν γυρίζουν στο σπίτι και αυτά να σκεφτείτε ότι βοηθούν. Η
μηχανή δεν πρέπει, λένε , να σταματήσει, γιατί σταματάει και η πληρωμή. Αυτό
έχει σαν συνέπεια, οι άνθρωποι αυτοί να μη συνδικαλίζονται, γιατί ο χρόνος, οι αποστάσεις και το φασόν δεν επιτρέπουν
τέτοιες «πολυτέλειες». Και οι άντρες
όμως που συμμετείχαν, δεν συμμετέχουν
πια στις συνδικαλιστικές συγκεντρώσεις γιατί δεν μπορούν, οι αποστάσεις δεν
τους επιτρέπουν να γυρίσουν στο σπίτι και να πάνε αργά το απόγευμα στη
συνδικαλιστική συγκέντρωση. Και έτσι αποκόβονται. Το βράδυ στην περιοχή
κυκλοφορούν μόνο τα μηχανάκια φορτωμένα με μαύρες σακούλες που μοιράζουν το φασόν
της επόμενης ημέρας. Τα μικρά να σκεφτείτε τραγουδούν μιμούμενα τον θόρυβο των
μηχανών. Αυτή είναι η ζωή των ανθρώπων εδώ.
Τους δώσανε καινούργια σπίτια, καινούργιους
δρόμους, καινούργια σχολεία, αλλά τους κλέψανε τη ζωή. Εμείς προσπαθούμε να
καλυτερέψουμε τη μόρφωση των παιδιών, αλλά αυτό δεν φτάνει. Αν θέλετε να μας
βοηθήσετε, βοηθείστε να βοηθήσουμε όλοι
μαζί αυτούς τους ανθρώπους, μιλήστε σαν Αρχιτέκτονες με κοινωνικό προσανατολισμό.
Η ομιλία της μας συγκλόνισε. Μας ανέτρεψε το πλάνο που είχαμε ετοιμάσει. Και μετά από πολλές συζητήσεις, από πολλή έρευνα, για το πώς και για πιο σκοπό δημιουργήθηκαν αυτές οι εργατικές συνοικίες στις περιφέρειες των μεγάλων πόλεων, πως και με πιο τρόπο υποβαθμίστηκαν οι παλιοί τόποι κατοίκησης των στρωμάτων αυτών της πόλης, πως και με ποιους τρόπους παραπλάνησαν τους ανθρώπους αυτούς ότι οι νέες συνοικίες θα τους εξασφάλιζαν μια αναβαθμισμένη ζωή, άλλαξαν οι μέχρι τότε απόψεις μας και πήραμε το δρόμο του γνήσιου λαϊκού κοινωνικού προσανατολισμού.
Γιατί με την εργασία αυτή καταλάβαμε, κατανοήσαμε, και είχαμε πιά όλα τα εφόδια για
να στηρίξουμε το συμπέρασμά μας: ότι η
κυρίαρχη τάξη ήταν αυτή και μόνο αυτή η
κερδισμένη γιατί κατάφερε με αντάλλαγμα το όνειρο κάθε φτωχού για σπίτι, να περάσει τη νέα μορφή εργασίας στην εργατική
τάξη, μακριά από το συνδικαλισμό, μακριά από την ομαδικότητα των διεκδικήσεων,
μακριά από την εργατική αλληλεγγύη, μακριά από τις αρχές του γνήσιου
ανθρωπισμού.
Και την ευκαιρία αυτή
μας την έδωσε ο Καθηγητής της Σχολής που εκπλήρωνε με συνέπεια τον κοινωνικό
του ρόλο.
Περιβάλλον: Διάβασες
για την παρουσίαση που έγινε στις 28 του Ιούνη στο Μέγαρο Μουσικής: «Διατήρηση της ιστορικής μνήμης & ανάδειξη και προστασία των ιδιαίτερων περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών της νήσου Γυάρου».
Αρχιτέκτονας: Την διάβασα. «Τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης» όμως δεν την είδα. Είδα την ξεκάθαρη «δρομολόγηση της λήθης»
Περιβάλλον: Θα μου
εξηγήσεις
Αρχιτέκτονας: Κοίταξε μιλάμε για κτιριακά συμπλέγματα και όχι μόνο, που η θέση τους, η μορφή τους εξωτερική και εσωτερική, τα υλικά κατασκευής τους είναι άρρηκτα δεμένα με τον πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό προορισμό τους. Και αυτά τα δύο είναι αδιαχώριστα. Και για να διατηρηθεί η ιστορική μνήμη πρέπει να μείνουν αδιαχώριστα. Και αυτό εμείς οι Αρχιτέκτονες το γνωρίζουμε. Η Γυάρος είναι ένα νησί που περιέχει μέσα του, αδιαχώριστα, τα urbs και τα civitas , που λέμε, το μαθαίνουμε στο πρώτο έτος της Σχολής, δηλαδή την φυσική χωρική διάσταση και την κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική διάσταση. Όταν το urbs μεταλλάσσεται το civitas αποδυναμώνεται, χάνει την πραγματική αξία του, και είναι ευάλωτο σε διαστρεβλώσεις, σε μυθοποιήσεις, σε υποβαθμίσεις, σε …σε… και σιγά-σιγά ανοίγει διάπλατα ο δρόμος της λήθης. Βλέπε κτίριο της οδού Μπουμπουλίνας - Υπουργείο Πολιτισμού σήμερα- τόπος βασανιστηρίων όμως χιλιάδων ανθρώπων του λαού- πόσοι και πως το θυμούνται σήμερα;- τις Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας όπου έμεινε μόνο μια μαρμάρινη στήλη, που στην ουσία δεν θυμίζει τίποτε γιατί λείπει και το urbs και το civitas – πόσοι σήμερα ξέρουν την πραγματική ιστορία της;- τη Villa Amalia.
Περιβάλλον: Μετά
το «Μπετοσυμμορία» των 16 Καθηγητών Αρχιτεκτονικής βλέπω να επικρατεί μια σιωπή.
Αρχιτέκτονας: Μη ρωτάς εμένα.
Περιβάλλον: Ποιόν
να ρωτήσω;
Αρχιτέκτονας: Κάνε μια βόλτα στην πόλη και θα ανακαλύψεις ποιόν πρέπει να ρωτήσεις. Ετοιμάσου όμως να την περπατήσεις όλη την πόλη. Από το κέντρο μέχρι το απόκεντρο. Στο έχω πει και άλλη φορά. Η πόλη «διαβάζεται». Το θέμα είναι αν θέλεις και γιατί θέλεις να την «διαβάσεις».
Περιβάλλον: Τι
πάει να πει «αν θέλεις και γιατί θέλεις»;
Αρχιτέκτονας: Κοίταξε
σαν φοιτήτρια το 1974 - Αρχιτεκτονική Σχολή της Φλωρεντίας- ήταν πολύ της μόδας τότε το «κιτς» το κακόγουστο δηλαδή.
Στη σχολή λοιπόν ο καθηγητής της έδρας
της Decorazione είχε προτείνει τρία θέματα Ένα από αυτά ήταν «Το κιτς στα
Πολεοδομικά σχέδια», και το γκρουπ το δικό μου διάλεξε αυτό το θέμα. Τότε ήρθε
στη σχολή ο Umberto Eco,
καθηγητής τότε στη Bologna,
να μας κάνει κάποιες διαλέξεις για το θέμα. Έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον και για τα
τρία θέματα, και συμφώνησε με τον καθηγητή μας, ένας βοηθός του να αναλάβει να
παρακολουθήσει τρία γκρουπ, ένα για κάθε
θέμα. Για το θέμα «Το κιτς στα πολεοδομικά σχέδια» επιλέχθηκε το γκρουπ στο
οποίο συμμετείχα. Την πρώτη μας
συνάντηση , θυμάμαι ότι την κάναμε στα παγκάκια της πλατείας San Marco, εκεί μας είχε δώσει ραντεβού, μας ρώτησε γιατί επιλέξαμε
τον τίτλο τον συγκεκριμένο. Του απαντήσαμε λοιπόν γιατί το «κιτς», το
«κακόγουστο» δηλαδή, κυριαρχεί στο Πολεοδομικό σχεδιασμό. Μας ρώτησε λοιπόν
τότε, τι σημαίνει για μας «κιτς» τι εννοούμε όταν δίνουμε αυτόν τον
χαρακτηρισμό. Και εκεί άρχισε μια συζήτηση που κράτησε τρεις ώρες. Όταν έφευγε,
μας είπε: σε σωστό δρόμο είστε, θα δείτε ότι αύριο το πρωί θα αρχίσετε να
βλέπετε την πόλη με διαφορετική σκοπιά. Ερευνήστε την. Η πόλη είναι ανθρώπινο δημιούργημα!! Από τη ζωή των ανθρώπων στην πόλη ίσως πρέπει
να ξεκινήσετε την έρευνά σας. Δείτε, μήπως αυτό σας βοηθήσει; Δείτε μήπως σας ανοίξει νέους ορίζοντες; Δείτε
μήπως σας δείξει νέους τρόπους σκέψης; Η ιστορία της πόλης θα σας βοηθήσει πολύ. Μελετήστε την!!! Με κριτικό μάτι όμως!!!
Αν θυμάμαι καλά κάναμε επτά ή οκτώ συναντήσεις πριν δώσουμε το μάθημα. Όλες γίνανε εκτός σχολής, μέσα όμως στην πόλη. Είχαμε και διαφωνίες και αντιπαραθέσεις, και τα ερωτήματα που έκανε ήταν, το λέω απλά, πες μου γιατί το λες, που το στηρίζεις, πως το υποστηρίζεις. Το όνομά του δεν το θυμάμαι, γιατί τον είχαμε βαφτίσει Marco, επειδή η πρώτη μας συνάντηση έγινε στην πλατεία San Marco. Η βοήθειά του όμως ήταν πολύ σημαντική. Με την εργασία αυτή ανακαλύψαμε ότι «κιτς» στον Πολεοδομικό σχεδιασμό δεν υπάρχει. Ο Πολεοδομικός σχεδιασμός πηγάζει από τον Πολιτικό-Κοινωνικό-οικονομικό σχεδιασμό της τάξης που κυβερνά, όταν αυτός είναι φιλολαϊκός τότε και ο Πολεοδομικός σχεδιασμός είναι φιλολαϊκά εξυπηρετικός, όταν όμως είναι αντιλαϊκός τότε και ο Πολεοδομικός σχεδιασμός είναι αντιλαϊκός. Και είναι ακριβώς αυτή η «αντιλαϊκότητα» που αναγκάζει την κυρίαρχη τάξη να προσφεύγει σε επικοινωνιακά ευρήματα για να την «κρύψει», σήμερα είναι το «κιτς». Στις εξετάσεις- οι εξετάσεις ήταν προφορικές, είχαμε παραδώσει το γραπτό κείμενο της εργασίας μας όμως- ήταν παρών ο Umberto Eco και ο βοηθός του βέβαια, όχι για να βαθμολογήσει- δεν είχε αυτό το δικαίωμα- αλλά για να συζητήσει τα συμπεράσματά μας. Τον ενδιέφερε η πορεία της σκέψης μας, από πού ξεκίνησε, πως άλλαξε, αν άλλαξε στην πορεία της μελέτης, πως και γιατί κατέληξε στο συμπέρασμα που διατυπώσαμε. Η συζήτηση μαζί του ήταν εύκολη και ήταν εύκολη γιατί ο ίδιος έδειχνε τέτοιο σεβασμό στις απόψεις μας, που την έκανε εύκολη. Έτσι έμαθα να «διαβάζω σαν Αρχιτέκτονας την πόλη».
Σημείωση: Επειδή πολλοί ρωτούν, ο Umberto Eco και ο βοηθός του δεν ήταν Αρχιτέκτονες. Ήταν και οι δύο απόφοιτοι της Φιλοσοφικής Σχολής.
Περιβάλλον:
Δεκαέξι καθηγητές της Αρχιτεκτονικής με ένα κείμενο με τίτλο:
«Μπετοσυμμορία» εξέφρασαν την στήριξή τους στους Δήμους που προσπαθούν να «προστατεύσουν
τις πόλεις από την καταχρηστική δόμηση και τα απαράδεκτα ψηλά κτήρια, που
προκύπτουν μέσα από την (κατά)χρηση διατάξεων του ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός
Κανονισμός)».
Αρχιτέκτονας : Το διάβασα. Μόνο
που δεν κατάλαβα τι εννοούν όταν λένε: «Τα δήθεν «περιβαλλοντικά μπόνους» είναι
η πρόφαση της νέας «μπετοσυμμορίας» προκειμένου να τσιμεντώσει κάθε σπιθαμή των
γειτονιών μας». Μας λένε δηλαδή ότι υπάρχει μια « Νέα συμμορία» -«συμμορία» είναι μια οργανωμένη ομάδα
κακοποιών που λειτουργεί με βίαια μέσα για να πετύχει τους παράνομους σκοπούς
της- που λειτουργεί πέρα και πάνω από τους Νόμους και «τσιμεντώνει» τις
γειτονιές!!! Είναι όμως «συμμορία»; Η «συμμορία», από όσο τουλάχιστον
γνωρίζω, δεν έχει ΟΝΟΜΑ ,ΕΠΙΘΕΤΟ,
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ. Εδώ όμως ο ΝΟΚ
έχει ΟΝΟΜΑ, ΕΠΙΘΕΤΟ,ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ και είναι ΝΙΚΟΣ ΣΗΦΟΥΝΑΚΗΣ ― 2009-2012: Αναπληρωτής
Υπουργός ΥΠΕΚΑ και ΥΠΕΧΩΔΕ, συντάχθηκαν και ψηφίστηκαν οι Νόμοι:- ‘’Νέος τρόπος έκδοσης
οικοδομικών αδειών’’ (Ν.4030/2011), (άλλαξε μετά από 80 χρόνια)-‘’Νέος
Οικοδομικός Κανονισμός- ΝΟΚ’’ -(Ν. 4014/2012). – και ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Υπουργός ΥΠΕΚΑ και ΥΠΕΧΩΔΕ την ίδια εποχή. Και οι μετέπειτα Υπουργοί
Περιβάλλοντος ΣΚΟΥΡΛΕΤΗΣ, ΣΤΑΘΑΚΗΣ, ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ, ΣΚΡΕΚΑΣ τον διατήρησαν και τον
«εμπλούτισαν» με νέα «μπόνους». Το ΤΕΕ έγινε ο θερμός υποστηρικτής του, ο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ ο σιωπηλός οπαδός του, και οι
Αρχιτεκτονικές Σχολές αφοσιωμένες στο υψηλό επιστημονικό τους έργο, για 12
χρόνια δεν τον έβλεπαν, ούτε καν τον άκουσαν. Και ξαφνικά είδαν ότι οι Πόλεις «τσιμεντώνονται»
άκουσαν τους Δημάρχους να διαμαρτύρονται και αποφάσισαν να μιλήσουν. Και «μίλησαν» με ένα «εντυπωσιακό
χαρακτηρισμό» : «Μπετοσυμμορία» Επιστημονικός όρος με πλατύ και βαθύ νόημα.
Είναι
η νέα «ετικέτα» που θα απαλλάσσει από δω και πέρα τον «ηθικό αυτουργό» και οι
Αρχιτεκτονικές Σχολές της Χώρας μας πάντα ιστορικά έχουν συμβάλλει στην «προστασία
των ηθικών αυτουργών» των Πολεοδομικών
εγκλημάτων. Σου θυμίζω τις παλαιότερες «ετικέτες»
που έλεγαν : «Η Αθήνα αναπτύχθηκε άναρχα Πολεοδομικά από την ίδρυσή της» , «η αντιπαροχή κατέστρεψε τις πόλεις μας μεταπολεμικά» . Και οι δύο δημιούργημα των
Αρχιτεκτονικών Σχολών της Χώρας μας είναι!!! Τους ηθικούς αυτουργούς απάλλασσαν
και οι δύο. Τώρα μας ήρθε και η τρίτη η οποία μέσα στο πνεύμα της εποχής πρέπει
να είναι και λίγο ……….
Περιβάλλον: Οι
εκλογές στο ΤΕΕ τελείωσαν, και βλέπω να επικρατεί μετά τους πανηγυρισμούς μια «σιωπή».
Αρχιτέκτονας: Μη ρωτάς εμένα.
Περιβάλλον: Ποιόν
να ρωτήσω; Μου είπαν ότι η τελευταία συζήτησή μας «ενόχλησε!!»
Αρχιτέκτονας: Ναι;; Ένα απλό ερώτημα βάλαμε.
Περιβάλλον:
Ενόχλησε μου είπαν το τελευταίο. Το «ο ετερόφωτος
εξυπηρετεί!!».Το γιατί δεν κατάλαβα.
Αρχιτέκτονας: Δεν
το είπα με «ελαφρά τη καρδία» που λέμε. Με πονάει που το λέω. Ας δούμε όμως
λίγο τι μας λέει η ΙΣΤΟΡΙΑ!!!
Οι ΥΔΟΜ γεννήθηκαν μαζί με τις «τακτοποιήσεις» αυθαιρέτων, μαζί με τον αντισυνταγματικό ΝΟΚ, μαζί με τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες του ΤΕΕ, μαζί με την κατάργηση των ελάχιστων αμοιβών, μαζί με τον νέο τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών με ευθύνη ιδιώτη Μηχανικού (επαναφορά νόμου της χούντας, το «υπόκειται σε μελλοντικό έλεγχο» δική της έμπνευση ήταν, το ότι σήμερα λέγεται «ελέγχεται το 30% με ηλεκτρονική κλήρωση» δεν αλλάζει την ουσία), μαζί με τον ιδιώτη ελεγκτή δόμησης, μαζί………, μαζί…….
Και τα γεννητούρια τα υποδέχτηκε με μεγάλη χαρά η μερίδα των Μηχανικών εκείνων που στήριξε επί 25 χρόνια την αυθαίρετη δόμηση . Μη γελιόμαστε, η δεξιά έκανε υπομονή, τη δημιούργησε τη μερίδα αυτή, τη προστάτεψε με όλα τα μέσα, την αύξησε, της έδωσε φωνή στα ΜΜΕ, της έδωσε εξουσία στις διάφορες Επιτροπές , στις Πολεοδομίες, στο ΤΕΕ κ.α Και αυτό κάποιες ηγεσίες παρατάξεων Μηχανικών, που θέλουν να λέγονται αριστερές, δεν το αντιλήφθηκαν. Και δεν το αντιλήφθηκαν, γιατί αρνήθηκαν την ιστορική τους μνήμη, έσβησαν από την ιστορική τους μνήμη την προ «κρίσης εποχή», και δέχτηκαν με μεγάλη ευκολία «ετικέτες», που λέγανε ότι η «Αθήνα αναπτύχθηκε άναρχα πολεοδομικά από την ίδρυσή της» , «η αντιπαροχή κατέστρεψε τις πόλεις μας μεταπολεμικά», «το airbnb είναι σαν την αντιπαροχή», τα «παρατηρητήρια» και τους «φοριαμούς» του ανεκδιήγητου κ. Τσιρώνη, ……….. Και αυτό δεν τους βοήθησε να αντιληφθούν τη νέα πραγματικότητα που γεννιόταν.
Μη ξεχνάς όταν το 2015 εξελέγη η νέα διοίκηση του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ ήταν αριστερή , έτσι τουλάχιστον ήθελε να λέγεται. Και αυτή η «αριστερή» διοίκηση ασπάστηκε με μεγάλο ενθουσιασμό τις κάθε άλλο, παρά αριστερές απόψεις του Aravena για την Biennale της Βενετίας. Και δεν θέλω, αλλά δεν μπορώ να μην αναφερθώ στο Νο 16 του περιοδικού Αρχιτέκτονες για τον νέο ρόλο του Αρχιτέκτονα αυτόν του «παιδαγωγού-διαμεσολαβητή- ερμηνευτή» που προώθησε.
Και στις ΥΔΟΜ δεν είδαν ή δεν θέλησαν να δουν ότι η δημιουργία τους, είχε ένα και μοναδικό σκοπό: να εξυπηρετήσει τις απαιτήσεις εκείνες που ζητούσε η μερίδα εκείνη των Μηχανικών που στήριξε την επί 25 χρόνια αυθαίρετη δόμηση και όχι μόνο. Ο ΝΟΚ αυτούς εξυπηρετεί, ο νέος τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών χωρίς έλεγχο ήταν απαίτηση αυτής της μερίδας των Μηχανικών, γι' αυτό και επιλέχθηκε η επαναφορά νόμου της χούντας. Το να ελέγχεται το 30% των οικοδομικών αδειών και των δηλώσεων αυθαιρέτων, και το 70% να μένει ανεξέλεγκτο δική τους απαίτηση ήταν. Και επειδή αυτό το τελευταίο οι ΥΔΟΜ το ζητάνε επιτακτικά να θυμίσω ότι όταν τον Τρίτση τον «κατέβασε από το τραίνο» ο Ανδρέας Παπανδρέου, τον κατέβασε γιατί είχε νομοθετήσει ότι «για να συνδεθεί μια οικοδομή οριστικά με τα δίκτυα πρέπει να έχει προηγηθεί αυτοψία από την αρμόδια Υπηρεσία της Πολεοδομίας και να κριθεί νόμιμη» και σ’ αυτό αντέδρασαν τότε εργολάβοι και Μηχανικοί γιατί ισχυρίστηκαν ότι έτσι «καθυστερούν». Και αφού «κατέβηκε» ο Τρίτσης «κατέβηκε» και η «οριστική σύνδεση» και «ανέβηκε» η «προσωρινή σύνδεση χωρίς αυτοψία» που έγινε και το εφαλτήριο της «αυθαίρετης δόμησης». Όλες οι οικοδομές μετά το 1985 έχουν «προσωρινή σύνδεση με τα δίκτυα»!!! Τότε το Υπουργείο, για να σώσει το «προσωπείο» του, νομοθέτησε να ελέγχονται κάθε χρόνο τρεις λήγοντες αριθμοί οικοδομικών αδειών, που κλήρωνε κάθε χρόνο το ίδιο. Και δεν μπορώ εδώ να μην αναφερθώ στη συζήτηση ανάμεσα στο συνάδελφο Γ.Π. που τότε ήταν Προϊστάμενος τμήματος έκδοσης Οικοδομικών αδειών και τον τότε Υπουργό που ήρθε στην Υπηρεσία για να προωθήσει την εφαρμογή του Νόμου.
Γ.Π : Τον Νόμο να τον
πάρετε πίσω. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται σε όλες τις οικοδομές.
Υπουργός: Μα δεν
υπάρχει προσωπικό μου λέτε.
Γ.Π: Να προσλάβετε να
έχουμε.
Υπουργός: Μα δεν
μπορείτε να μη τον εφαρμόσετε. Είναι Νόμος του Κράτους.
Γ.Π : Είναι νόμος μη
εφαρμόσιμος. Εγώ τουλάχιστον δεν θα τον εφαρμόσω. Δεν μπορώ να στέλνω
υπαλλήλους να κάνουν αυτοψία σε μια οικοδομή και να βάζουν πρόστιμο γιατί οι
υδρορροές δεν καταλήγουν στο ρείθρο του πεζοδρομίου, και να μη μπορώ να ελέγξω
την όμορη που οι αυθαιρεσίες της «βγάζουν μάτι» να περιγελούν τους υπαλλήλους
της Υπηρεσίας κραυγάζοντας «δεν μπορείς να με ελέγξεις!!!, δεν μπορείς, δεν
μπορείς!!!»
Αυτή είναι μία από τις πραγματικότητες που θα διαμορφωθεί με το 30% και 70%. Και δεν είναι η μόνη , υπάρχουν κι άλλες αλλά δεν θέλω να επεκταθώ. Οι ΥΔΟΜ που το ζητάνε με επιμονή, πιστεύουν ότι επειδή το 70% δεν θα τους κραυγάζει περιγελώντας τους, αλλά θα τους το στέλνει με sms ή με email δεν θα τους περιγελά ξεδιάντροπα; Ποιους πιστεύουν ότι εξυπηρετούν;