Περιβάλλον:
Εσείς οι Αρχιτέκτονες, απ’ ότι διαβάζω, είστε σε σύγχυση τώρα τελευταία με το
θέμα που προέκυψε με το airbnb την
«βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων». Προσπαθείτε να βρείτε λύσεις, αλλά διαπιστώνω
ότι αυτό δεν είναι εύκολο για σας.
Αρχιτέκτονας: Τα προβλήματα της
πόλης είναι σύνθετα, έχουν ταξική κοινωνικό-οικονομική-πολιτική διάσταση. Αυτό
που μπορεί να κάνει ο Αρχιτέκτονας είναι έχοντας αναλύσει την ταξική κοινωνικό-οικονομική-πολιτική
πραγματικότητα της πόλης, να προτείνει λύση στα προβλήματα. Το θέμα είναι ότι
για να προτείνει λύση πρέπει να πάρει ταξική θέση. Αυτό είναι σήμερα το
πρόβλημα των Αρχιτεκτόνων. Πολλοί πιστεύουν ότι μπορούν να δώσουν λύσεις χωρίς
να πάρουν ταξική θέση. Και αυτό γίνεται γιατί στους Αρχιτέκτονες καλλιεργείται
η άποψη, την καλλιεργούν έντονα οι Αρχιτεκτονικές σχολές σήμερα και στην χώρα
μας και αλλού, ότι η Αρχιτεκτονική και η Πολεοδομία είναι οι
«Θεότητες» που λύνουν τα προβλήματα, και σαν «Θεότητες» είναι και πρέπει να
είναι «αταξικές», ή το πολύ «ρομαντικά ανθρωπιστικές». - Έτσι σήμερα
διατυπώνονται απόψεις με τίτλους ρομαντικούς όπως «Το δικαίωμα στη στέγη» , «Το
δικαίωμα στην Πόλη» ή το «Αυτονόητο δικαίωμα στην κατοικία» κ.α- Για τον ίδιο
λόγο καλλιεργείται στους Αρχιτέκτονες, η
άποψη ότι «στον πολύπλοκο κόσμο της
ταχύτητας που ζούμε σήμερα, τα Πολεοδομικά προβλήματα που παρουσιάζονται είναι
προβλήματα που παρουσιάζει η σημερινή κοινωνία της ταχύτητας και δεν έχουν
καμιά σχέση και σύνδεση με την βραδυκίνητη προηγούμενη κοινωνία. Η σύνδεση, η
εξάρτηση και η σχέση με το παρελθόν μπορεί να περιοριστεί σε μια λέξη. Με μια
λέξη με μορφή «ετικέτας» μπορούμε να
ξεμπερδέψουμε με το παρελθόν, και να ασχοληθούμε με το παρόν, αυτό απαιτεί η
σημερινή κοινωνία της ταχύτητας». Και
σήμερα κυκλοφορούν αρκετές τέτοιες «ετικέτες», όπως «Η Αθήνα αναπτύχθηκε άναρχα
Πολεοδομικά από την ίδρυσή της» , «η αντιπαροχή κατέστρεψε τις πόλεις μας μεταπολεμικά» , κ.α. Οι «ετικέτες»
αυτές, λένε, αυτοί που τις επινόησαν, «ανταποκρίνονται
στην ιστορική πραγματικότητα και είναι αταξικές στο περιεχόμενό τους». Δημιουργήθηκαν, ισχυρίζονται, με μοναδικό σκοπό να διευκολύνουν τον
Αρχιτέκτονα, να ξεμπερδέψει γρήγορα με το παρελθόν και τη σχέση του με το
παρόν, χωρίς να χρονοτριβεί, και να προχωρήσει στη λύση του προβλήματος που
έχει μπροστά του.
Σήμερα λοιπόν αρκετοί
Αρχιτέκτονες, για την διευκόλυνσή τους, διαλέγουν μια από αυτές τις «ετικέτες»,
τις θεωρούν ιστορικά αποδεκτές, και τις χρησιμοποιούν στην «ιστορική
ανασκόπηση» της έρευνάς τους. Είναι όμως αλήθεια ότι οι «ετικέτες»
ανταποκρίνονται στην «ιστορική πραγματικότητα» και έχουν περιεχόμενο «αταξικό» ;
Ας δούμε τις δύο «ετικέτες» που αναφέραμε παραπάνω:
1. «Η Αθήνα αναπτύχθηκε άναρχα Πολεοδομικά από
την ίδρυσή της», και για το λόγο αυτό αντιμετωπίζει τόσα προβλήματα. Αν όμως
φτιάξουμε ένα χάρτη της Αθήνας με τις μεγαλοϊδιοκτησίες γης της εποχής και
δούμε πως αυτές «κατατμήθηκαν» πως μεταβιβάστηκαν οι «κατατμημένες» ιδιοκτησίες
και τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώθηκαν, θα δούμε ότι η «κατάτμηση μείζονος
εκτάσεως» ήταν ο «κανόνας» που επικράτησε στην πολεοδομική επέκταση της Αθήνας.
Η μεγαλοϊδιοκτησία τεμάχιζε την ιδιοκτησία της με δικό της σχέδιο, με δρόμους
πλάτους το πολύ 3,00-4,00μ, και δημιουργούσε οικόπεδα με εμβαδόν που αυτή
όριζε, με τυφλά οικόπεδα όταν αυτό την εξυπηρετούσε. Η «κατάτμηση μείζονος
εκτάσεως» ήταν νόμιμη συντάσσονταν συμβολαιογραφικές πράξεις, τα συμβόλαια
πώλησης μεταγραφόταν νόμιμα στο υποθηκοφυλακεία, το Κράτος παρείχε κάθε ευκολία
στην μεγαλοϊδιοκτησία. Μέχρι εδώ δεν βλέπουμε καμιά «αναρχία». Εγώ τουλάχιστον
δεν βλέπω κάτι τέτοιο. Η μεγαλοϊδιοκτησία
τεμαχίζει νόμιμα την ιδιοκτησία της, πουλάει με νόμιμα συμβόλαια, τα
υποθηκοφυλακεία της χώρας τα μεταγράφουν νόμιμα και όλα κυλούν «ήρεμα». Αυτό το
κομμάτι της ιστορίας όμως άλλοι το παρακάμπτουν, άλλοι το αγνοούν θεληματικά, άλλοι
προσπαθούν να το υποτιμήσουν και ισχυρίζονται ότι «ναι μεν η μεγαλοϊδιοκτησία
είχε τον έλεγχο της κτηματαγοράς αλλά οι
κατώτερες τάξεις είναι αυτές που αντιδράσανε στις επιλογές του Κράτους να
επιβάλλει διατάξεις και κανονισμούς στην
δόμηση και στον πολεοδομικό σχεδιασμό».
Για να το δούμε λίγο το πρόβλημα αυτό. Το Κράτος όταν ήθελε να
εντάξει τις περιοχές αυτές στο σχέδιο ήταν προφανές ότι οι δρόμοι με πλάτος το
πολύ 4,00μ δεν επαρκούσαν, τα τυφλά οικόπεδα δημιουργούσαν προβλήματα, έπρεπε
να απαλλοτριώσει οικόπεδα για να
δημιουργήσει τους απαραίτητους κοινούς και κοινόχρηστους χώρους κ.α. Αυτό
σήμαινε ρυμοτομήσεις οικοπέδων, απαλλοτριώσεις οικοπέδων κ.α. Αυτό λένε
προκάλεσε την οργή των ιδιοκτητών, κανείς δεν λέει των νέων ιδιοκτητών, και οι
ενστάσεις πέφτανε «βροχή» στις αρμόδιες Υπηρεσίες. Μάλιστα κάποιοι σημειώνουν
«έκπληκτοι»: «Αιτήσεις που αμφισβητούσαν τις πολεοδομικές αποφάσεις ή ζητούσαν
εξαίρεση, δεν καταθέτονταν μόνο από τους μορφωμένους πολίτες. Κατά τη
διαδικασία ανοικοδόμησης των νεοελληνικών πόλεων ακόμα και τα κατώτερα
κοινωνικά στρώματα εξοικειώθηκαν με τα διάφορα πολεοδομικά και γραφειοκρατικά
ζητήματα που ανέκυπταν. Έτσι, πολλές φορές «έβαζαν έναν γραφιά ή ένα μορφωμένο
μέλος της οικογένειάς τους να τους
ετοιμάσει» τις όποιες ενστάσεις ή παρεμβάσεις» .https://kompreser.espivblogs.net/2011/09/09/neoklasiki-poleodomia-mixanismos/
Από την σύντομη τούτη ιστορική
κριτική ανασκόπηση βλέπουμε ξεκάθαρα ότι η «πηγή» που δημιούργησε το πρόβλημα
ήταν η «κατάτμηση μείζονος εκτάσεως» στην οποία το Κράτος δεν επέβαλλε κανένα περιορισμό,
αντίθετα στήριξε όλες τις κερδοσκοπικές επιλογές της «μεγαλοϊδιοκτησίας», και
μετέφερε τις υποχρεώσεις της που προέκυπταν από την «Πολεοδόμηση» τής γης της
στην «μικροϊδιοκτησία» επάνω στην οποία η «μεγαλοϊδιοκτησία» κερδοσκόπησε.
Η άποψη λοιπόν ότι η Αθήνα
αναπτύχθηκε «άναρχα Πολεοδομικά» δεν ανταποκρίνεται στην ιστορική
πραγματικότητα. Η Αθήνα αναπτύχθηκε «Με ταξική ιεραρχία. Ικανοποιήθηκαν τα
συμφέροντα της μεγαλοϊδιοκτησίας, οι
υποχρεώσεις της φορτώθηκαν στα λαϊκά στρώματα, τα λαϊκά στρώματα αντέδρασαν,
και όταν τα λαϊκά στρώματα αντιδρούν, αντιδρούν «άναρχα», γι αυτό και η
«έκπληξη» «περιμέναμε να υποβάλλουν ενστάσεις οι μορφωμένοι αλλά μας ήρθαν και
οι αγράμματοι».
Γίνεται τώρα φανερό ότι η
«ετικέτα» ότι «Η Αθήνα αναπτύχθηκε άναρχα Πολεοδομικά από την ίδρυσή της» ούτε
στην «ιστορική πραγματικότητα ανταποκρίνεται», ούτε έχει «αταξικό περιεχόμενο».
Δημιουργήθηκε για να κρύψει «την ταξική ιεραρχία που τηρήθηκε. Ικανοποιήθηκαν
όλα τα συμφέροντα της μεγαλοϊδιοκτησίας, που ανήκε στην κυρίαρχη τάξη του τόπου
μας, και μετέφεραν τις υποχρεώσεις της στις πλάτες των λαϊκών τάξεων,».
Δημιουργήθηκε όμως για να κρύψει και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό και αυτό. Σου το
ανέφερα όταν μιλήσαμε για την Νεοκλασική Αθήνα, σχετικά με τις «Αιτήσεις» για
τις οποίες κάποιοι δηλώσαν «έκπληκτοι». Να τι σου είπα: «Το ποσοστό των αγράμματων στην
χώρα μας είναι εκείνη την εποχή γύρω στο 80%. Και όπως καταλαβαίνεις ανήκουν
όλοι στις κατώτερες τάξεις. Στο λαό αυτό λοιπόν, αγράμματο στο μεγαλύτερο μέρος
του, το Κράτος του δίνει το « δήθεν
δικαίωμα» να υποβάλλει «Γραπτώς Αιτήσεις» στην «καθαρεύουσα» για να διεκδικήσει
τα δικαιώματά του. Με
τον τρόπο αυτό η κυρίαρχη τάξη καλλιέργησε και καθιέρωσε σιγά-σιγά τον τρόπο
σχέσης Πολίτη-Κρατικής Υπηρεσίας-
Κρατικής εξουσίας που ήθελε να επιβάλλει.
Έτσι θεμελίωσε τη γραφειοκρατία, τη συναλλαγή, το μέσον, την
εξυπηρέτηση, την εξάρτηση. Το τραπεζάκι του «εγγράμματου» έξω από τις Δημόσιες
Υπηρεσίες που έγραφε τις «Αιτήσεις στην καθαρεύουσα» για λογαριασμό του πολίτη
με το αζημίωτο, διατηρήθηκε στη χώρα μας μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970.
Η γραφειοκρατία όμως, η συναλλαγή, το
μέσον, η εξυπηρέτηση, η εξάρτηση εμπλουτίστηκαν και συνεχίζουν ακόμη και σήμερα
να ισχύουν. Γι αυτό σου είπα ότι το «δικαίωμα» είχε «ταξική διαβάθμιση»
εμπεριείχε «ανταποδοτική υποχρέωση» και καλλιέργησε και «παραπλανητικές
πολιτικές πεποιθήσεις» στις κατώτερες τάξεις.» https://angelmois.blogspot.com/2013/04/blog-post.html
2. «Η αντιπαροχή» ήταν εκείνη που κατάστρεψε τις
πόλεις μας μεταπολεμικά». Η «αντιπαροχή»
ήταν και είναι, μια οικονομική συμφωνία ανάμεσα σε ιδιοκτήτη γης και σε
κατασκευαστή, όπου ο ιδιοκτήτης γης «παρέχει» το οικόπεδό του στον κατασκευαστή
ό οποίος με την σειρά του «οικοδομεί» και αποδίδει στον ιδιοκτήτη ένα μέρος από
τις αποπερατωμένες οριζόντιες
ιδιοκτησίες. Τι υπόλοιπες έχει το δικαίωμα ο κατασκευαστής να τις πουλήσει σε
όποιον θέλει. Αυτή είναι η αντιπαροχή στο «στενό οικονομικό της περιεχόμενο».
Τους όρους δόμησης (σύστημα
δόμησης- Συντελεστή δόμησης- κάλυψη οικοπέδου και ύψος οικοδομής) όμως με τους οποίους θα έχτιζε ο κατασκευαστής
τους όριζε το Κράτος. Το Κράτος λοιπόν έχει την ευθύνη. Το Κράτος διαμόρφωνε
επίσης τα ρυμοτομικά σχέδια των περιοχών
ορίζοντας τους κοινούς και κοινόχρηστους χώρους (πλάτη δρόμων- πάρκα- ελεύθεροι
χώροι- χώροι Σχολείων- κ.α.)
Αν δούμε στην Αθήνα
μεταπολεμικά στις περιοχές του κέντρου
της Αθήνας το σύστημα δόμησης ήταν συνεχές, η κάλυψη του οικοπέδου 70-80% και
αν στο ισόγειο υπήρχαν καταστήματα η κάλυψη έφτανε το 100% και ο «ακάλυπτος
χώρος του οικοπέδου» ξεκινούσε από το ισόγειο και πάνω, το ύψος της οικοδομής
έφτανε τους 7-8 ορόφους, η αρτιότητα του
οικοπέδου ήταν 200,00τμ και στην «παρέκκλιση» 112,50τ.μ. Την ίδια εποχή στο
Παλαιό Ψυχικό και στην Φιλοθέη το σύστημα δόμησης ήταν πανταχόθεν ελεύθερο, η
κάλυψη του οικοπέδου 40% και σε λίγα Ο.Τ. 50%, οι επιτρεπόμενοι όροφοι 3, και η
αρτιότητα του οικοπέδου 400,00-500,00τ.μ αν θυμάμαι καλά.
Τις διαφορές αυτές στην δόμηση,
τα ποσοτικά και ποιοτικά δηλαδή χαρακτηριστικά των περιοχών της πόλης, δεν τις καθόριζε η «αντιπαροχή», είναι
επιλογές της Πολιτικής ηγεσίας του Κράτους, και είναι αυτές που καθορίζουν την
κατανομή των τάξεων στον χώρο της πόλης. «Αντιπαροχή» πραγματοποιήθηκε και στο
Παλαιό Ψυχικό και στην Φιλοθέη και στο
κέντρο της Αθήνας. Τις ποσοτικές και ποιοτικές διαφορές της «αντιπαροχής»
ανάμεσα στο Παλιό Ψυχικό και τους Αμπελόκηπους π.χ. τις καθόρισε το Κράτος,
καθορίζοντας την Πολεοδομική ποιότητα των περιοχών, δεν τις καθόρισε η
«αντιπαροχή», και τις καθόρισε με ταξικά κριτήρια.
Την Πολεοδομική ποιότητα των περιοχών με κάλυψη οικοπέδου 70% με κτίρια
σε επαφή το ένα με το άλλο, με κουζίνες και λουτρά να φωτίζονται και να
αερίζονται από φωταγωγούς 1,20μx1,20μ,
με κοινόχρηστους εσωτερικούς διαδρόμους πλάτους 1,00μ,, δεν τις καθόρισε η
«αντιπαροχή» τις καθόρισε το Κράτος, αυτό επέλεξε αυτή την ποιότητα κατοικίας για τα κατώτερα οικονομικά
στρώματα. Τα ανήλιαγα και υγρά υπόγεια που πουλιόταν τότε σαν «διαμερίσματα»
από τους εργολάβους, το Κράτος μπορεί να μην τους έδωσε πολεοδομική νομιμότητα,
τους έδωσε όμως συμβολαιογραφική νομιμότητα, αφού νόμιμα μεταβιβάζονταν, και οι
δημόσιες Υπηρεσίες όπως τα υποθηκοφυλακεία νόμιμα μετέγραφαν το συμβόλαια.
Η ιστορική πραγματικότητα λοιπόν
μας λέει ότι το Κράτος καθόρισε την Πολεοδομική ποιότητα των περιοχών της
πόλης, και όχι η «αντιπαροχή». Η «αντιπαροχή» ανέλαβε απλώς «εργολαβία» να
τηρήσει τις «ταξικές επιλογές» της Πολεοδομικής ποιότητας των διάφορων περιοχών
της πόλης, που το Κράτος καθόρισε.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό
ότι η «ετικέτα» «η αντιπαροχή κατέστρεψε τις πόλεις μας» ούτε στην «ιστορική πραγματικότητα»
ανταποκρίνεται, ούτε έχει «αταξικό περιεχόμενο». Δημιουργήθηκε για να κρύψει
ότι το «Κράτος καθόρισε με ταξική ευλάβεια την Πολεοδομική ποιότητα των
περιοχών της Πόλης, και ανέθεσε στην «αντιπαροχή» να εκτελέσει με την ίδια
ευλάβεια την ταξική εκτέλεση του έργου. Και όπως συνήθως συμβαίνει, ο ηθικός
αυτουργός αθωώνεται, αλλά ο εκτελεστής
καταδικάζεται». Και αυτό κάνει και η «ετικέτα» που δημιουργήθηκε «καταδικάζει
τον εκτελεστή και αθωώνει πανηγυρικά τον
ηθικό αυτουργό».
Βλέπουμε λοιπόν ότι μια πιο
προσεκτική ματιά στις δύο αυτές «ετικέτες», μας δείχνει ότι αυτές, ούτε
«αταξικές» είναι στο περιεχόμενό τους, ούτε «ανταποκρίνονται στην ιστορική
πραγματικότητα». «Ανταποκρίνονται στην ιστορική πραγματικότητα που η κυρίαρχη
τάξη καλλιεργεί για να στηρίξει τα ταξικά της συμφέροντα».
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και τώρα
με το «airbnb» τη
«βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων». Ας δούμε το πρόβλημα στην Αθήνα όπου είναι πιο
έντονο. Μας λένε, λοιπόν να μην
αναρωτηθούμε: 1. Γιατί και με ποιο τρόπο
υποβαθμίστηκε το κέντρο της Αθήνας 2. Ποιος ωφελήθηκε και ποιος ζημιώθηκε από
την υποβάθμιση. 3. Ποια κοινωνικά στρώματα αποχώρησαν και γιατί από το κέντρο
την περίοδο της υποβάθμισης, που εγκαταστάθηκαν τα στρώματα αυτά, και ποια νέα
κοινωνικά στρώματα εγκαταστάθηκαν στις περιοχές του κέντρου την περίοδο της
υποβάθμισης. 3. Ποιοι αγόρασαν ακίνητα στην περίοδο της υποβάθμισης του κέντρου,
που πως, και πως τα εκμεταλλεύτηκαν κατά την περίοδο της υποβάθμισης και πως
σήμερα. 5. Ποιος ο σκοπός των νόμων τακτοποίησης αυθαιρέτων και ποιους
εξυπηρετεί. 6. Γιατί ο νέος ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός) του 2012 και ποιόν εξυπηρετούν τα άρθρα 10
και 11. 7. Η «επιχείρηση σκούπα» των Λοβέρδου- Χρυσοχοϊδη ποιο σκοπό είχε, όπως
ποιο σκοπό εξυπηρέτησε η σύλληψη των
καταληψιών της Βίλας Αμαλία. 8. Ποιόν σκοπό είχε το Rethink Athens –Ξανασκέψου την Αθήνα-
που τόσο διαφημίστηκε από όλη την Πολιτική ηγεσία του τόπου –όλοι ήταν παρόντες
στην εκδήλωση - και γιατί τόσο εύκολα
εγκαταλείφθηκε. 9. Γιατί από την αρχή της κρίσης η ιδιόκτητη κατοικία δέχεται
τόσο μεγάλη επίθεση 10. Γιατί το «airbnb» πραγματοποιείται χωρίς κανένα Πολεοδομικό περιορισμό 11.
Ποια η σχέση της «βραχυχρόνιας μισθωτής εργασίας» με την «βραχυχρόνια μίσθωση
κατοικίας» και πως επηρεάζουν την
διαμόρφωση της πόλης.
Όλα αυτά, είναι περιττά, μας
λένε, μην ασχολείστε. Ασχοληθείτε με το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα
στους μικροϊδιοκτήτες και τους ενοικιαστές. Αν θέλετε να βρείτε ομοιότητες με
το παρελθόν, εμείς σας λέμε ότι υπάρχουν ομοιότητες με την αντιπαροχή της
μεταπολεμικής περιόδου. Να τι λέει η
ιστορία : «κερδισμένοι οικονομικά από τη μέθοδο της αντιπαροχής ήταν οι μικροί
ιδιοκτήτες οικοπέδων που έδιναν το οικόπεδό τους στον κατασκευαστή, ο οποίος σε
αντάλλαγμα τους έδινε νεόδμητα διαμερίσματα. Τώρα ο μικροϊδιοκτήτης με το airbnb μπορεί να εισπράξει από ενοίκια διπλάσια
και τριπλάσια από αυτά που εισπράτει τώρα. Είναι ο νέος τρόπος πλουτισμού της
μικροϊδιοκτησίας».
Και αρκετοί Αρχιτέκτονες σήμερα ασχολούνται με το πρόβλημα ανάμεσα σε
μικροϊδιοκτήτες και ενοικιαστές, παρομοιάζουν το «φαινόμενο airbnb» με το «φαινόμενο της αντιπαροχής» και
προσπαθούν να το λύσουν.
Η ιστορία όμως λέει και κάτι άλλο: Με την «αντιπαροχή» οι Κυβερνήσεις
της χώρας μας καθόρισαν με ταξική ευλάβεια την κατανομή των τάξεων στην Πόλη,
και την ανάλογη ποιότητα της κατοικίας για τις διάφορες τάξεις , και ανέθεσαν
στην «αντιπαροχή» να την εκτελέσει με την ίδια «ευλάβεια», και την εκτέλεσε. Η
πίεση για κατοικία ήταν τότε μεγάλη, αφού τα χωριά ερήμωσαν γιατί ο αγρότης
πεινούσε, δεν μπορούσε να ζήσει τα παιδιά του, και ήλθε στην Πόλη να βρει
μεροκάματο. Οι Κυβερνήσεις της χώρας μας λοιπόν, καθόρισαν την Πολεοδομική
ποιότητα των περιοχών, και την καθόρισαν με ταξικά κριτήρια, ο λαός μπορούσε να
μείνει σε υπόγεια υγρά και ανήλια, σε διαμερίσματα με κουζίνες και λουτρά και
καμιά φορά και δωμάτια να αερίζονται με φωταγωγούς, δική μας ανακάλυψη είναι
αυτό, να περπατά σε στενούς και ανήλιους δρόμους σε πεζοδρόμια 40εκ. να μην έχει πάρκα να παίζουν τα παιδιά, γιατί
η απαλλοτρίωση καθυστερούσε, να μην έχει σχολείο γιατί το Υπουργείο της
Παιδείας δεν είχε χρήματα να απαλλοτριώσει το οικόπεδο, να μην….να μην… Αυτά
όλα η σημερινή ιστορία τα ξεχνά και ασχολείται μόνο με τον «μικροϊδιοκτήτη» που
είχε ένα οικόπεδο και πήρε σε αντάλλαγμα «δύο διαμερίσματα».
Κανείς δεν αναρωτιέται γιατί τότε οι περιοχές αυτές, θεωρούνταν
αναβαθμισμένες για το λαό, ποια ήταν η ποιότητα της Πόλης που πλήρωσε ακριβά ο
λαός για να κατοικήσει; Ποιος την καθόρισε αυτή την ποιότητα;
Ας δούμε σύντομα και το πρόβλημα ανάμεσα σε «μικροϊδιοκτήτες και
ενοικιαστές». Το πρόβλημα δημιουργήθηκε
για δύο λόγους: 1. Η κυρίαρχη τάξη του τόπου μας, εδώ και χρόνια μιλά για την
αναβάθμιση του κέντρου της Αθήνας. Η ντόπια κυρίαρχη τάξη, αφού υποβάθμισε το κέντρο της Αθήνας,
έχουμε ασχοληθεί παλαιότερα με αυτό, την έπιασε ο «πόνος» να το βλέπει έτσι και
αποφάσισε να το αναβαθμίσει. Είχε αγοράσει όμως ακίνητα στο κέντρο «κοψοχρονιά»
γι αυτό και το υποβάθμισε. Είδε όμως ότι παρ’ όλη την προσπάθειά της, και
παρ’ όλη την Κυβερνητική στήριξη, την
«επιχείρηση σκούπα» των
Χρυσοχοϊδη-Λοβέρδου, την σύλληψη των καταληψιών της Βίλας Αμαλία, την
διοχέτευση φασιστικών στοιχείων στο κέντρο, την βοήθεια των ΜΜΕ, το «Ξανασκέψου
την Αθήνα», τους πλειστηριασμούς, αυτό
δεν είναι εύκολο. Καθυστερεί. Αφού λοιπόν διατήρησε την υποβάθμιση όσο της
χρειαζόταν για να αγοράζει «κοψοχρονιά» ακίνητα, και αφού έχει τώρα στην κατοχή
της ακίνητα στις περιοχές που θέλει εκείνη να πραγματοποιήσει το «όνειρό» της,
αποφάσισε να «εντατικοποιήσει» τις διαδικασίες για την πραγματοποίηση του
«ονείρου» της, και προώθησε το «airbnb». Σε κανένα δεν κάνει εντύπωση γιατί αυτό ήρθε στην Χώρα μας το 2015,
και εντατικοποιήθηκε τα δύο τελευταία χρόνια, ενώ στις άλλες χώρες έχει πάει πολύ πιο πριν;
Το έδωσε, με την συνδρομή της Κυβέρνησης, με αγοραίες παροχές σε όσους θέλουν
να κερδίσουν, με κανένα δικαίωμα σε όσους θίγονται, τρία χρόνια τώρα η
Κυβέρνηση δεν βρήκε χρόνο να βάλει κανένα Πολεοδομικό περιορισμό. Γιατί άραγε;
Να γιατί 2. Η κυρίαρχη τάξη του τόπου μας θέλει η συζήτηση για το ζήτημα της αναβάθμισης του κέντρου, να μην αφορά πια τις δικές της επιδιώξεις και τα
προβλήματα που δημιουργούν αυτές οι επιδιώξεις στα λαϊκά στρώματα. Γιατί, έχει
ποια και νέες επιδιώξεις, και οι επιδιώξεις αυτές έχουν στόχους βαριά
αντιλαϊκούς. Γι’ αυτό σου είπα παραπάνω πρέπει να δούμε την σχέση της
«βραχυχρόνιας μισθωτής εργασίας» με την «βραχυχρόνια μίσθωση κατοικίας» και πως
επηρεάζουν την διαμόρφωση της πόλης.
Έτσι λοιπόν «έδωσε» το «airbnb»
«ελεύθερα» λέει εκείνη, αλλά όλοι ξέρουμε ότι όταν η κυρίαρχη τάξη μιλά για
«ελευθερία» μιλά για την δική της «ελευθερία», δημιούργησε ένα «ζήτημα» με
περιορισμένο περιεχόμενο «ασχοληθείτε με τον πόλεμο μικροϊδιοκτητών και
ενοικιαστών μην ασχολείστε με τίποτε άλλο, αυτό πρέπει να λύσετε».
Και αρκετοί Αρχιτέκτονες
«δανείστηκαν την ετικέτα» που τους
σέρβιρε η κυρίαρχη τάξη, «το airbnb
είναι σαν την αντιπαροχή», πιστεύουν ότι αυτή «ανταποκρίνεται στην ιστορική
πραγματικότητα» και πάνω απ’ όλα είναι
πεισμένοι ότι η λύση που θα δώσουν θα έχει «αταξικό» περιεχόμενο.
Δεν είναι όμως έτσι. Η «ιστορική τους μνήμη» εμπλουτίστηκε
με μια ««ετικέτα» που δεν ανταποκρίνεται στην ιστορική πραγματικότητα.
Ανταποκρίνεται στην ιστορική πραγματικότητα που η κυρίαρχη τάξη καλλιέργησε για
να στηρίξει τα ταξικά της συμφέροντα. Και όταν η «ιστορική μνήμη» υποτάσσεται στην τάξη που την καλλιεργεί,
περιορίζεται, δεν μπορεί να δει την πραγματικότητα στο σύνολό της, και δεν
μπορεί να βρει άλλη λύση πέρα από αυτή που ικανοποιεί τα συμφέροντα της τάξης
τής οποίας την «ιστορική μνήμη» αποδέχτηκε.
Ο Αρχιτέκτονας πρέπει να έχει
πλατιά και οικοδομημένη «ιστορική μνήμη» η οποία να περιλαμβάνει την μελέτη και
την ιστορική διαδρομή όλων των τάξεων που λειτουργούν στον χώρο της Πόλης. Η
πλατιά «ιστορική του μνήμη», η «ιστορική του εμπειρία» όπως λέμε, τον βοηθάει
να επιλέξει την ταξική του θέση, να την εμπλουτίσει με δομημένα επιχειρήματα, και να δώσει
λύσεις τεκμηριωμένες.
